ศึกษาวิเคราะห์เรื่องกรรมตามหลักพระอภิธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องกรรมในพระพุทธศาสนา       2) เพื่อศึกษากรรมตามหลักพระอภิธรรม 3) เพื่อวิเคราะห์กรรมตามหลักพระอภิธรรม เป็นงานวิจัยเชิงเอกสารโดยศึกษาจากพระไตรปิฎกและอรรถกถาพร้อมทั้งเอกสารที่เกี่ยวข้อง         ผลการวิจัย พบว่า 1) เจตนา คือ ความจงใจเป็นสภาพธรรมที่ส่งผลให้ทำกรรมดี หรือไม่ดีผ่านช่องทางกาย วาจา และใจ เจตนาเป็นเหตุให้เกิดพฤติกรรมการดำเนินชีวิตทั้งดี หรือไม่ดี เป็นบุญหรือเป็นบาป พระพุทธศาสนาสอนให้รับผิดชอบการกระทำของของตนเอง โดยมีเจตนาขับเคลื่อนให้กระทำกรรมขาวส่งผลให้มีความสุขกายสุขใจ เจตนาขับเคลื่อนให้กระทำกรรมดำส่งผลให้มีความทุกข์กายทุกข์ใจ 2) กรรมตามหลักพระอภิธรรมแบ่งเป็น อกุศลกรรม 12 ประการ กามาวจรกุศล 8 ประการ รูปาวจรกุศลกรรม 5 ประการ อรูปาวจรกุศล 4 ประการ อกุศลกรรม 12 แบ่งเป็นความโลภที่ประกอบด้วยความเห็นผิดจิตวิปลาส 4 ประการ ความโลภที่ไม่ประกอบด้วยความเห็นผิด 4 ประการ ความโกรธมี 2 ประการ คือ โกรธเอง และมีคนมาชี้แนะให้โกรธ ความหลงมี 2 ประการคือ ความสงสัยที่เป็นอกุศลและความฟุ้งซ่าน กามาวจรกุศลกรรม มี 8 ประการ คือ ความดีทั้งตั้งใจทำเองหรือมีบุคคลอื่นชักชวน ประกอบด้วยปัญญา 4 ประการ ความดีที่ไม่มีปัญญา 4 ประการ รูปาวจรกุศลกรรม คือ ระดับรูปฌาน 5 ระดับ อรูปาวจรกุศลกรรม 4 คือ ระดับอรูปฌาน 4 ระดับ 3) การรักษากรรม คือ การรักษาจิตอยู่ในระดับกามาวจรกุศลจิต ประกอบด้วย ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ เพื่อการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขในปัจจุบัน พัฒนาจิตเพื่อให้มีความสุขระดับฌานจิต 5 ระดับ องค์ของฌานจิต ประกอบด้วย วิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา พัฒนาจิตให้ขึ้นสู่ระดับอรูปฌานจิต 4 ระดับ องค์ของอรูปฌานจิตประกอบด้วย อุเปกขาและเอกัคคตา พัฒนาจิตให้มีความสุขที่ยั่งยืน คือ ระดับจิตของพระโสดาบัน   พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์