เกณฑ์ตัดสินการวิสามัญฆาตกรรมในเชิงพุทธจริยศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) แนวคิดเรื่องการวิสามัญฆาตกรรม พบว่า มนุษย์ทุกคนมีสิทธิในชีวิตของตนซึ่งกฎหมายได้บัญญัติรับรองไว้ ผู้ใดจะล่วงละเมิดสิทธิในชีวิตของคนอื่นไม่ได้ เจ้าหน้าที่รัฐมีหน้าที่ในการรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคม และควบคุมมิให้อาชญากรรมเกิด แต่ถ้าเจ้าหน้าที่รัฐผู้ใดกระทำเกินขอบเขตที่กฎหมายกำหนดไว้ ย่อมรับผิดเป็นรายบุคคลไป 2) แนวคิดเรื่องพุทธจริยศาสตร์ พบว่า การกระทำที่มีค่าทางจริยธรรม การตัดสินว่าการกระทำเช่นนี้ถูกและการกระทำเช่นนั้นผิด โดยพิจารณาจากเกณฑ์หลักคือเจตนาอกุศลมูลและเกณฑ์รองคือมโนธรรมสำนึก และ 3) เกณฑ์การตัดสินการวิสามัญฆาตกรรมในเชิงพุทธจริยศาสตร์ พบว่าการวิสามัญฆาตกรรม ถือเป็นการฆ่าโดยเจ้าพนักงานได้กระทำตามหน้าที่หรืออยู่ในการควบคุมของเจ้าพนักงานในขณะปฏิบัติหน้าที่นั้น ในทางกฎหมายกำหนดให้ยกเว้นความผิดให้แก่เจ้าพนักงาน ในทางพุทธจริยศาสตร์ถือว่าไม่มีเจตนาฆ่าด้วยอกุศลมูล แต่เป็นการปฏิบัติตามหน้าที่เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยให้ประชาชนและป้องกันตนเอง ไม่ถือว่าผิดทางพุทธจริยศาสตร์ แต่อาจผิดศีลข้อ 1 ปาณาติบาต ที่สามารถขออโหสิกรรมได้ด้วยการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตายที่ตนไม่มีเจตนามุ่งหวังที่จะฆ่าด้วยอกุศลมูล แต่เป็นการป้องกันตนเองและเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยให้ประชาชน