ศึกษาเรื่องหลักธรรมของท้าวมหาราชทั้ง 4 ที่ควรน้อมนำไปปฏิบัติ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักธรรมของท้าวมหาราชทั้ง 4 ในทางพระพุทธศาสนาที่ควรน้อมนำมาปฏิบัติตาม ได้สะท้อนผ่านบทบาทของท้าวมหาราชทั้ง 4 ซึ่งเป็นเทวดาในชั้นจาตุมหาราชิกาผู้พิทักษ์โลกในทิศทั้งสี่ตามคติ ได้แก่ ท้าวธตรฐ (ทิศตะวันออก) ท้าววิรุฬหก (ทิศใต้) ท้าววิรูปักษ์ (ทิศตะวันตก) และท้าวกุเวร หรือท้าวเวสสุวรรณ (ทิศเหนือ) การศึกษานี้เป็นการวิเคราะห์เชิงพรรณนา จากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวกับหลักธรรมของท้าวมหาราชทั้ง 4 ในพระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อค้นหาความสัมพันธ์ระหว่างท้าวมหาราชทั้ง 4 กับหลักธรรมสำคัญ เช่น หลักบุญกิริยาวัตถุ 3 ทาน ศีล และภาวนา  ผลการศึกษาพบว่า ท้าวมหาราชทั้ง 4 มิได้มีบทบาทเพียงในฐานะเทพผู้พิทักษ์โลกตามคติในพระพุทธศาสนาเท่านั้น แต่ยังสะท้อนหลักธรรมสำคัญทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ ทาน ศีล และภาวนา อันเป็นส่วนหนึ่งของหลักบุญกิริยาวัตถุ 3 และการบำเพ็ญบารมี โดยท้าวมหาราชแต่ละองค์เปรียบเสมือนสัญลักษณ์แห่งคุณธรรมที่ควรน้อมนำไปประพฤติปฏิบัติ เพื่อสร้างสมดุลระหว่างจริยธรรมส่วนบุคคลกับความสงบสุขในระดับสังคม งานวิจัยยังชี้ให้เห็นว่า การตระหนักถึงบทบาทเชิงธรรมของท้าวมหาราชทั้ง 4 จะช่วยส่งเสริมให้ผู้คนประยุกต์ใช้หลักธรรมในชีวิตประจำวัน เพิ่มความเข้าใจในบุญกิริยาวัตถุ 3 และได้มีส่วนร่วมในการธำรงพระพุทธศาสนา พร้อมทั้งส่งเสริมการอยู่ร่วมกันอย่างสันติในสังคมร่วมสมัย