การศึกษาวิเคราะห์สัญญา 10 ประการในคิริมานันทสูตร:สัญญา 10 ประการ หลักธรรมโอสถเพื่อบำบัดจิตในแนวพุทธ

Main Article Content

พระพิชญา ทยาลุโก
อธิเทพ ผาทา
สุภาพรรณ เพิ่มพูน
จักรรินทร์ อุ่นอบ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิทยานิพนธ์เรื่องการศึกษาวิเคราะห์สัญญา 10 ประการในคิริมานันทสูตร โดยมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาโครงสร้างและสาระสำคัญของคิริมานนทสูตร 2) เพื่อศึกษาสัญญา 10 ประการในคิริมานนทสูตร 3) เพื่อวิเคราะห์สัญญา 10 ประการในคิริมานนทสูตร ผลการวิจัยพบว่า คิริมานันทสูตรเป็นพระสูตรที่เน้นการใช้ สัญญา 10 ประการ เป็นแนวทางในการบำบัดจิตใจและช่วยลดความทุกข์ของผู้ป่วย หลักธรรมในพระสูตรนี้สอดคล้องกับ หลักไตรลักษณ์ ที่อธิบายถึงความไม่เที่ยง (อนิจจตา) ความเป็นทุกข์ (ทุกขตา) และความไร้ตัวตน (อนัตตา) ซึ่งเป็นแนวทางให้ผู้ป่วยเข้าใจธรรมชาติของความเจ็บป่วยและสามารถลดความวิตกกังวลได้ การวิเคราะห์เชิงพุทธศาสตร์พบว่า สัญญา 10 ประการ มีบทบาทสำคัญในการปรับเปลี่ยนมุมมองของผู้ป่วยต่อโรคภัยไข้เจ็บ โดยช่วยให้เกิดความสงบทางจิตใจผ่านการเจริญสติ (อานาปานสติ) และการพิจารณาสังขารตามความเป็นจริง นอกจากนี้ แนวคิดเรื่อง ธรรมโอสถ หรือการใช้ธรรมะเป็นยารักษาจิตใจยังแสดงให้เห็นว่าการฝึกสติและปัญญาสามารถช่วยให้ผู้ป่วยเผชิญกับความเจ็บป่วยได้อย่างมีสติและเข้าใจในธรรมชาติของชีวิต จากการศึกษา สามารถสรุปได้ว่า หลักสัญญา 10 ประการในคิริมานันทสูตร เป็นแนวทางที่สามารถนำไปปรับใช้ในการดูแลจิตใจของผู้ป่วยในปัจจุบัน ทั้งในมิติของการเจริญสติภาวนาเพื่อบรรเทาทุกข์ทางใจ และการปลูกฝังมุมมองเชิงบวกต่อความเจ็บป่วย ข้อค้นพบนี้สามารถประยุกต์ใช้ในด้าน จิตบำบัดแนวพุทธ และการดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวม (Holistic Care) เพื่อส่งเสริมสุขภาวะทั้งทางกายและจิตใจ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ทยาลุโก พ., ผาทา อ., เพิ่มพูน ส., & อุ่นอบ จ. (2025). การศึกษาวิเคราะห์สัญญา 10 ประการในคิริมานันทสูตร:สัญญา 10 ประการ หลักธรรมโอสถเพื่อบำบัดจิตในแนวพุทธ. วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์, 9(2), 69–85. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jmb/article/view/285764
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

จำลอง ดิษยวณิช. (2557). จิตบำบัดเชิงพลศาสตร์ที่อิงสติเป็นพื้นฐาน. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย. 59(3), 179-194.

พระธรรมปิฎก. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ; มูลนิธิพุทธธรรม.

พระธรรมปิฎก. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2553). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2549). พุทธธรรม ฉบับขยายความ. กรุงเทพฯ; บริษัทสหธรรมิก.

พระพรหมคุณาภรณ. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2554). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊ค.

พระพรหมคุณาภรณ์. (ป.อ.ปยุตฺโต). (2557). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงขยายความ. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2535). อานาปานสติสมบูรณ์แบบ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ธรรมสภา.

พุทธทาสภิกขุ. (2543). ธรรมโอสถ. กรุงเทพฯ: ธรรมทานมูลนิธิ และธรรมสภา.

ภัชรบท ฤทธิ์เต็ม และพระนคร ปรังฤทธิ์. (2551). ศักยภาพและบทเรียนของวัดในการดูแลสุขภาพชุมชนจังหวัดเชียงใหม่. รายงานวิจัย สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ 2500. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2533). อรรถกถาภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาอฏฺฐกถา. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ศิริลักษณ์ วรไวย์. (2557). การศึกษาธรรมโอสถในพระพุทธศาสนา. สารนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2565). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.

Beck, J. S. (2005). Cognitive therapy for challenging problems: What to do when the basics don't work. Guilford Press.

Kaplan, B., Cassel, J., & Gore, S. (1977). Social support and health. Medical Core, 15(5 Suppl), 47-58.

Puchalski, C. M. et al. (2009). Improving the quality of spiritual care as a dimension of palliative care: Consensus conference report. Journal of Palliative Medicine. 12(10), 885–904. https://doi.org /10.1089/jpm.2009.0142