การศึกษาการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของนักเรียน โรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

        การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณตามหลักไตรสิขาเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม 2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณสำหรับส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม 3) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณสำหรับส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 242 คน เครื่องมือในการวิจัย คือ แบบสอบถาม โดยวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ โดยหาค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้เครื่องมือในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์ โดยรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 6 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาอธิบายในรูปของความเรียง
        ผลการวิจัยพบว่า
        1) นักเรียนมีความคิดเห็นต่อการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของนักเรียนโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม โดยรวมอยู่ในระดับมากมีค่าเฉลี่ยเท่ากัน เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า อยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน โดยเรียงจากมากไปหาน้อย คือ นักเรียนมีความคิดเห็นต่อการจัดกิจกรรม ด้านกิจกรรมแนะแนว ด้านส่งเสริมการเรียนรู้ ด้านการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ด้านการนำความรู้ที่ได้ไปใช้ในชีวิต ด้านกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณะประโยชน์ และ ด้านกิจกรรมนักเรียน ตามลำดับ
        2) กลุ่มตัวอย่างนักเรียนที่มี เพศ และอาชีพของผู้ปกครอง ต่างกัน มีความคิดเห็นต่อการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของนักเรียนโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม ไม่แตกต่างกัน
        3) แนวทางการพัฒนาการจัดกิจกรรมกระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณเพื่อส่งเสริม    การเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนสารคามพิทยาคม จังหวัดมหาสารคาม กลุ่มผู้ให้สัมภาษณ์ได้ให้แนวทางในแต่ละด้าน โดยรวมควรจัดให้มีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ ทักษะความสามารถให้กับนักเรียนอย่างสม่ำเสมอ ด้านกิจกรรมแนะแนว ควรมีการพัฒนาการจัดกิจกรรมด้านแนะแนวให้ครอบคลุมด้านต่าง ๆ เช่น การแนะแนวทางด้านการศึกษาและแนะแนวอาชีพ การแนะแนวชีวิต เพื่อเป็นการป้องกันและแก้ปัญหา ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความรู้ความเข้าใจ เกิดทักษะ กระบวนการคิดโดยใช้วิจารณญาณ การตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ และเหมาะสมกับตนเอง ด้านกิจกรรมนักเรียน ควรมีการจัดกิจกรรมของนักเรียนเติมเต็มหลักสูตรเพื่อให้นักเรียนได้พัฒนาตนเองตามศักยภาพ รวมทั้งเข้าร่วมและปฏิบัติกิจกรรมที่เหมาะสม ด้านกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณะประโยชน์ ควรมีการจัดกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณะประโยชน์เน้นกิจกรรมที่ต้องส่งเสริมให้นักเรียนสามารถพัฒนาตนเองตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ ด้านการส่งเสริมการเรียนรู้ ควรมีการจัดกิจกรรมเพื่อปลูกฝังให้นักเรียนเป็นผู้มีจิตอาสาที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมจนเกิดเป็นนิสัย ด้านการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ควรมีการพัฒนาการเรียนรู้ของนักเรียนให้มีความสอดคล้องกับวัยวุฒิของนักเรียนมีการส่งเสริมกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องพระพุทธศาสนา โดยนำหลักธรรมคำสอนต่าง ๆ มาประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการเรียนและการสอน ด้านการนำความรู้ที่ได้ไปใช้ในชีวิต ควรมีการพัฒนาความรู้ ความสามารถ ทักษะต่าง ๆ ที่ได้เรียนมาสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน และนำความรู้ ความสามารถ ทักษะที่ได้ฝึกปฏิบัติมาไปต่อยอดให้เกิดความชำนาญ