ผู้สูงวัย และ ตุงไส้หมู : การดำรงอยู่ของภูมิปัญญาท้องถิ่นวัดเกต

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ เป็นบทความเชิงการทบทวนเอกสารร่วมกับการนำเสนอ ส่วนหนึ่งของผลการดำเนินโครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการในชุมชน ซึ่งผู้เขียน พยายามถ่ายทอดถึงสถานการณ์ของผู้สูงอายุในสังคมไทยที่ก้าวสู่ภาวะสังคม สูงวัยอย่างสมบูรณ์ การเปลี่ยนผ่านทางด้านสถานภาพจากผู้ขับเคลื่อนทาง เศรษฐกิจและความเป็นไปในสังคมและวัฒนธรรมเข้าสู่ภาวะพึ่งพิงทางสังคมของ ผู้สูงอายุนั้น เป็นการรับรู้ในสังคมที่ผิดพลาดหรือเหมารวมเกินไปหรือไม่ต่อ การทำความเข้าใจตัวตนของผูสู้งอายุและภาวะของสังคมสูงวัยในปัจจุบัน เราจะ พบว่าปรากฏการณ์ดังกล่าวมิได้เกิดขึ้นในสังคมไทยเพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากแต่ เป็นสถานการณ์ที่นานาประเทศกำลังเผชิญกับการเข้าสู่สังคมสูงวัย ด้วยปัจจัย มากมายที่ส่งผลต่ออัตราการเกิดที่ลดลง เทคโนโลยีและความก้าวหน้าทาง การแพทย์ที่ส่งผลต่อความยืนยาวของชีวิตในสังคมสมัยใหม่มากขึ้น ย่อมส่งผล ต่อทิศทางทางการพัฒนาและการดำรงอยู่ของประชากรในแต่ละประเทศอย่าง มิอาจหลีกเลี่ยงได้ อย่างไรก็ตาม สถานภาพของผูสู้งอายุที่มีศักยภาพต่อการดำเนินกิจกรรม ทางสังคมยังมีให้ได้พบเห็น ไม่ว่าจะเป็นการรวมกลุ่มผูสู้งอายุ การเป็นอาสาสมัคร หรือการเป็นตัวแทนชุมชนในการดำเนินกิจกรรมทางประเพณีและศาสนา ซึ่ง ศิลปวัฒนธรรมที่ผู้สูงอายุได้ดำเนินการเหล่านี้ได้กลายเป็นพื้นที่ทางสังคม ที่เปิดโอกาสให้ผู้สูงอายุได้แสดงความรู้ ความสามารถ อีกทั้งยังเป็นพื้นที่แห่ง การร้อยรัดช่วงวัยต่างๆ ของชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน เมื่อมองผ่าน “ตุง” สัญลักษณ์ ทางภูมิปัญญา/ศิลปวัฒนธรรมแห่งล้านนา เรากลับพบถึงวิถีชีวิตของผู้สูงวัย และพื้นที่ทางสังคมที่เชื่อมโยงคนในแต่ละช่วงวัยอย่างน่าสนใจ สิ่งนี้อาจจะเปิด พื้นที่ของความเข้าใจผู้สูงอายุที่มักผูกขาดอยู่กับคำว่า “พึ่งพิง” หรือ “ภาระ” มาสู่ “คุณค่า” ไม่มากก็น้อย