การทาให้เป็น “ผีปอบ” และการกีดกันทางสังคม ในมุมมองของการบริหารความขัดแย้ง (Ogre-zation and Social Discrimination in Conflict Management Perspectives)

Abstract

     ปัจจุบัน สังคมไทยตกอยู่ท่ามกลางกระแสแห่งการปะทะสังสรรค์ทางความคิดที่แตกต่าง และหลากหลาย การคิดต่าง และการไม่ยอมรับในความแตกต่าง หลากหลายนั้น ผลักสังคมไทยให้เข้าสู่กระแสของ “ความขัดแย้ง” “การแบ่งฝักแบ่งฝ่าย” หรือ “การผลักให้ไปอยู่อีกฝ่ายหนึ่ง” (Group polarization) ภายใต้กระบวนทรรศน์ของการตีความและแปลความหมายให้กับ “ผู้คิดต่างตน” ผ่านการสร้างความแปลกแยก (Alienization) ว่า “การคิดต่าง” คือ “ความขัดแย้ง”“น่ารังเกียจ” และ “ต้องถูกกาจัด” การต่อสู้และแข่งขันกันเพื่อพิสูจน์ ระหว่าง 2 ชุดความจริง และยืนยันถึง “ความปกติ” จึงเริ่มขึ้น และแน่นอนว่า หากชุดความจริงใดความจริงหนึ่ง ได้รับการตอบสนอง หรือสนับสนุนให้ “ปกติ” ชุดความจริงอีกชุดหนึ่งย่อมต้องถูกตีตรา (Labeling) ว่าเป็น “ความผิดปกติ” อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

     กรณีดังกล่าวถือเป็นกรณีศึกษาที่สาคัญของปัญหาความขัดแย้งของประเทศไทยที่มีลักษณะของความขัดแย้งยืดเยื้อยาวนาน (Protracted conflict) อันมีสาเหตุหลักมาจาก การไม่ยอมรับในความแตกต่างหลากหลายทางความคิด ผ่านการแสดงออกด้วย “ความเคียดแค้น ชิงชัง” แนวคิดการผลิตซ้าของ “วาทกรรม” (Discourse) “ผีปอบ” จึงถูกปลุกขึ้น ในรูปของการกีดกันทางสังคม (Social Discrimination) ที่ตีตรา ”ผู้คิดต่าง” ให้เป็น “ผีปอบ” ยุทธการณ์การไล่ล่า “ผีปอบ” จึงเริ่มขึ้นในหลากหลายรูปแบบ ลุกลามขยายตัวจนกลายเป็นการใช้ “ความรุนแรง” เพื่อขีดวง จากัดพื้นที่ในการแสดงความคิดเห็นให้แคบลง หรือแบ่งแยกออกไปจากส่วนประกอบของสังคมเดิม ก็จะส่งผลให้คนในสังคมจานวนที่น้อยกว่ากลายเป็นอื่น และจะถูกกีดกันออกไปอยู่นอกระบบของกรอบอานาจการปกครอง (ซึ่งมีอิทธิพลครอบงาสังคมโดยรวม) ส่วนพื้นที่สาธารณะของบุคคลก็จะถูกลิดรอนและถูกลดบทบาทความสาคัญไปเรื่อยๆ จนไม่เหลือพื้นที่ที่จะคงอยู่อีกต่อไป

     วาทกรรม “แตกต่าง แต่ไม่แตกแยก” จึงจาเป็นต้องดาเนินการให้เป็นรูปธรรมผ่านการเปิด “ช่องทางการสื่อสาร หรือพื้นที่สาธารณะ” เพื่อยกประเด็นดังกล่าวสู่การถกเถียงกันในทางสาธารณะ (Public Discussion) ควบคู่ไปกับ “การสื่อสารอย่างสร้างสรรค์” เพื่อปิดพื้นที่ของการใช้ความรุนแรงที่อาจจะเกิดขึ้น ภายใต้หลักการของการร่วมรับฟังปัญหาซึ่งกันและกัน ด้วยการฟังอย่างตั้งใจ (Active Listening) ซึ่งจะช่วยสร้างกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน พร้อมกับการปรับรุงความสัมพันธ์ระหว่างกัน เพื่อร่วมกันหาความเป็นไปได้ในการสร้างทางออกที่ต้องการโดยมิต้องใช้ความรุนแรงเป็นเครื่องมือ ซึ่งหมายถึงบรรยากาศทางการเมืองและสังคมแห่งการรับฟังกันและกันที่จะเริ่มขึ้น และภายใต้บรรยากาศดังกล่าวจะเป็นสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้ทุกฝ่ายเดินเข้าสู่ทิศทางของการพิจารณาหาทางออกที่เป็นไปได้ร่วมกัน เพื่อให้ทุกคนสามารถดารงอยู่ในสภาพความเป็นจริงแห่งโลกของความขัดแย้งได้อย่างสันติ