การบริหารองค์การและการดารงอยู่ของพรรคการเมือง ศึกษากรณีพรรคประชาธิปัตย์และพรรคมหาชน

Abstract

     งานวิจัยเรื่อง “ การบริหารองค์การและการดารงอยู่ของพรรคการเมือง ศึกษากรณีพรรคประชาธิปัตย์และพรรคมหาชน” เกิดจากความสนใจในองค์การของพรรคประชาธิปัตย์ ที่สามารถดาเนินการทางการเมืองมาได้จนถึงปัจจุบัน เป็นบทสะท้อนได้เป็นอย่างดีของการมีกลยุทธ์ในการปรับตัวเพื่อความอยู่รอดขององค์การ การวิจัยมีวัตถุประสงค์ในการศึกษาถึงปัจจัยที่ทาให้พรรคประชาธิปัตย์ดารงอยู่เป็นพรรคการเมืองมาจนถึงปัจจุบัน ปัจจัยในการบริหารองค์การของพรรคประชาธิปัตย์ รูปแบบองค์การของพรรคประชาธิปัตย์ตลอดจนกลไกต่างๆของพรรคที่ส่งผลให้พรรคดารงอยู่ นอกจากนี้ยังเปรียบเทียบพรรคประชาธิปัตย์กับพรรคการเมืองอื่นที่มีการดาเนินการทางการเมืองซึ่งมีอายุของพรรคไม่มากนัก เช่น พรรคมหาชน ทั้งนี้ศึกษาจุดร่วมและความแตกต่างของการบริหารองค์การและการดารงอยู่ของพรรคอีกด้วย

     การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกรณีศึกษาโดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งมีวีธีการเก็บข้อมูล 2 วิธี คือ การวิเคราะห์เอกสาร (Documentary Analysis) และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ( In-depth interview)

     ผลการศึกษาพบว่าปัจจัยในการบริหารองค์การของพรรคประชาธิปัตย์ที่ทาให้พรรคยังคงดารงอยู่มีทั้งหมด 6 ปัจจัย คือปัจจัยการยึดมั่นอุดมการณ์ประชาธิปไตยในการบริหารองค์การ ปัจจัยโครงสร้างและสาขาพรรค ปัจจัยการพัฒนาและฝึกอบรมทางการเมือง ปัจจัยการบริหารแหล่งทุน ปัจจัยกลยุทธ์ในการปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อม และปัจจัยสุดท้ายคือ ผู้นาพรรคที่ใช้หลักการประชาธิปไตยในการบริหารงานและดูแลสมาชิกพรรค

     สำหรับรูปแบบการบริหารองค์การของพรรคประชาธิปัตย์มีโครงสร้างเป็นแบบทางการ มีพื้นฐานของโครงสร้างตามพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2550 และโครงสร้างที่นอกเหนือจากกฎหมายกาหนดทางด้านสาขาพรรค ทาให้พรรคมีรากฐานที่เข้มแข็ง อีกทั้งสาขาพรรคยังเป็นกาลังสาคัญในการติดต่อสื่อสารกับประชาชนในท้องถิ่น เพื่อเป็นข้อมูลที่พรรคนามาปรับใช้เป็นกลยุทธ์ในการแก้ไขปัญหาและวางแผนเพื่อนามาเป็นโยบายของพรรคต่อไป

     ประเด็นการเปรียบเทียบการบริหารองค์การของพรรคประชาธิปัตย์กับพรรคมหาชนในหลายประเด็น ประเด็นแรก อุดมการณ์ประชาธิปไตยและนโยบายพรรค ซึ่งทั้งสองพรรคยึดมั่นในอุดมการณ์ประชาธิปไตย แต่หากพิจารณาในประเด็นจุดยืนของพรรคประชาธิปัตย์มีอุดมการณ์ที่ต่อสู้กับระบอบเผด็จการตั้งแต่แรกเริ่ม และสาหรับจุดยืนของพรรคมหาชนคือเป็นพรรคทางเลือกใหม่ของประชาชนหรือพรรคทางเลือกที่สาม

     ประเด็นที่สองคือการบริหารองค์การภายใน สืบเนื่องจากของพรรคประชาธิปัตย์ก่อตั้งมาจากการที่พรรคไม่มีใครเป็นเจ้าของ ทาให้พรรคมีพื้นที่สาธารณะ ( public sphere ) ที่ทุกคนร่วมเป็นเจ้าของได้ และสาหรับการบริหารองค์การแบบพรรคมหาชนมีความแตกต่าง คือเป็นลักษณะของการสั่งการแบบรวมศูนย์ (centralization)

     ประเด็นที่สาม การสนับสนุนจากภายนอกจากแหล่งเงินทุนสนับสนุนและกระแสสังคมที่ค่อยสนับสนุนพรรค และประเด็นสุดท้ายคืออายุของทั้งสองพรรคซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาพรรคหรือองค์การในแนวทางต่างๆ