การกำหนดนโยบายจัดสรรที่ดินในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม (พ.ศ.2491-2500)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
บทความนี้มีจุดมุํงหมายที่จะเสนอการกาหนดนโยบายที่ดินในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงครามในชํวงทศวรรษ 2490 โดยอาศัยหลักฐานชั้นต๎นที่กระจัดกระจายในหอจดหมายเหตุแหํงชาติและห๎องสมุดสานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เพื่อทาความเข๎าใจนโยบายจัดสรรที่ดินแหํงชาติในชํวงทศวรรษ 2490 ซึ่งบทความนี้จะเริ่มพิจารณาจาก(1)ปัจจัยตำง ๆที่มีผลตํอการกาหนดนโยบายที่ดินใหมํของรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงครามในชํวงทศวรรษ 2490 จากนั้นจึงพิจารณา(2)การกาหนดนโยบายจัดสรรที่ดินของรัฐบาล โดยให๎ความสาคัญกับการรำงกฎหมายเกี่ยวกับการจัดสรรที่ดินของรัฐบาลและปฏิกิริยาของกลุํมตำง ๆตํอการรำงกฎหมายที่ดิน สุดท๎ายจึงพิจารณา(3)การดาเนินนโยบายจัดสรรที่ดิน โดยให๎ความสาคัญกับการใช๎กฎหมายเกี่ยวกับการจัดสรรที่ดินในการให๎ความเป็นธรรมแกํราษฎรในกรณีพิพาทที่ดิน
Article Details
@ 2020 King Prajadhipok's Institute The Government Complex Commemorating All Right Reserved.
References
ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เลํม 69 ตอนที่ 15 (8 มีนาคม 2495).
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70 ตอนที่ 7 (24 มกราคม 2496).
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70 ตอนที่ 53 (11 สิงหาคม 2496).
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70 ตอนที่ 61 (29 กันยายน 2496).
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 71 ตอนที่ 56 (7 กันยายน 2497).
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 75 ตอนที่ 17 (27 กุมภาพันธ์ 2501).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 10/2492 (29 สิงหาคม 2492).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 18/2492 (12 ตุลาคม 2492).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 6/2496 (21 มกราคม 2496).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 74/2496 (4 กันยายน 2496).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 102/2496 (16 ธันวาคม 2496).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 28/2497 (4 พฤษภาคม 2497).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 53/2497 (11 สิงหาคม 2497).
รายงานการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ 73/2501 (20 ตุลาคม 2501).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 5/2496 (วิสามัญ) ชุดที่ 1 พ.ศ.2496 (22 มกราคม 2496).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 10/2496 (สามัญ) ชุดที่ 1 พ.ศ.2496 (3 กันยายน 2496).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 4/2496 (วิสามัญ) ชุดที่ 2 พ.ศ.2496 (19 พฤศจิกายน 2496).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 7/2496 (วิสามัญ) ชุดที่ 2 พ.ศ.2496 (17 ธันวาคม 2496).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 12/2497 (สามัญ) พ.ศ.2497 (16 กันยายน 2497).
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 15/2497(สามัญ) พ.ศ.2497 (25 กันยายน 2497).
หจช. ก/ป7/2496/มท.5 กรมที่ดิน (2496)
หจช. ก/ป.7/2496/สร.1.9 บทความ (2496).
หจช. ก/ป7/2497/มท.3.5 กรณีราชาที่ดินหลวงสิทธิเทพการ (นายกิมเลี้ยง วังตาล) (2497).
หจช. ก/ป.7/2497/มท.4 กรมที่ดิน (2497).
หจช. ก/ป7/2497/อ3 องค์การอาหารและเกษตร (FAO) (2497).
หจช. ก/ป7/2498/มท.7.1 คดีที่ดินพระกล้ากลางสมร (2498).
หจช. ก/ป7/2498/มท.7.2 คดีที่ดินหลวงสิทธิเทพการ (2498).
หจช. ข1/มท.4.5/2 นรม. ทำพิธีแจกโฉนดที่ดินแก่ราษฎร จ.นครปฐม ราชบุรี กาญจนบุรี และสมุทรปราการ (4-12 เมษายน 2498).
หจช. ข1/ม4.19/1-4 นรม. ทำพิธีแจกโฉนดที่ดินแก่ผู้มีสิทธิมีราษฎร ต.บางบ่อ ต.บางปลา ต.บางพลี จ.สมุทรปราการ (8 กรกฎาคม – 16 กันยายน 2496).
หจช. สรด.2/2 แต่งตั้งกรรมการและอนุกรรมการสารวจการออกโฉนดที่ดินและรายงานเกี่ยวกับการแจ้งคณะกรรมการเกี่ยวกับมติ ครม.หยุดการดำเนินการ (21 มกราคม 2496 – 17 มีนาคม 2504).
หจช. สรด.2/4 คำวินิจฉัยคณะกรรมการตุลาการรัฐธรรมนูญให้คณะกรรมการจัดที่ดินหยุดดำเนินการตาม กม. และมอบให้ มท. รับไปดำเนินการช่วยเหลือราษฎรต่อไป (27 สิงหาคม 2497 – 15 มีนาคม 2504).
หจช. สรด.3/1 รายงานการประชุมคณะกรรมการสารวจการออกโฉนดที่ดิน (10 กุมภาพันธ์ – 4 ธันวาคม 2496).
หจช. สรด.4/43 ที่ดินนายสกล สามเสน (27 พฤศจิกายน 2496 – 31 มีนาคม 2502).
หจช. สรด.6/11 พฤติการณ์ของหลวงสิทธิเทพการ (9 มีนาคม – 16 กันยายน 2497).
หจช. สรด.6/105 พฤติการณ์ของหลวงสิทธิฯ และ พ.ต.อ.พระกล้าฯ (16 – 26 พฤษภาคม 2498).
หจช. (2)สร.0201.18.2/13 ข่าวตัดจากหนังสือพิมพ์ มกราคม 2494 – กันยายน 2494 (6 มกราคม – 23 กันยายน 2494).
หจช. (2)สคก.1 เลํม 437/7 คำแถลงนโยบายของรัฐบาลเกี่ยวกับที่ดิน (4 – 9 พฤษภาคม 2494).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19/9 ประมวลกฎหมายที่ดิน (23 กันยายน 2495 – 5 มีนาคม 2498).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19.3/249 ราษฎรตำบลบางบ่อ บางพลี และบางเหี้ย ร้องเรื่องที่ดิน (11 พฤษภาคม 2491 – 22 สิงหาคม 2495).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19.3/258 ราษฎรร้องทุกข์วำได้รับความเดือดร้อนเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดิน อำเภอบางพลี, บางบ่อ จัหวัดสมุทรปราการ (คำร้องของนางลิ้นจี่ ชยากร, นายชุบ แสงสุข และนายเฉลิมฯ) (13 กันยายน 2492 – 30 สิงหาคม 2503).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19.3/283 การพิจารณากรณีย์พิพาทเรื่องที่ดินบางบ่อ บางพลี (เริ่ม พ.ศ.2495) (9 กันยายน 2495 – 4 มีนาคม 2497).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19.3/291 พ.ร.บ.ว่าด้วยการสารวจการออกโฉนดที่ดิน (21 มกราคม 2496 – 8 กุมภาพันธ์ 2500).
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (2)สลค.3.19.3/396 เบ็ดเสร็จเรื่องการปฏิรูปหรือการจัดสรรที่ดิน (4 เมษายน 2494 – 3 มิถุนายน 2498).
เอกสารชั้นรอง
กรมที่ดิน. อนุสรณ์ในพิธีเปิดอาคารใหม่ในกรมที่ดิน. พระนคร: กรมที่ดิน, 2511.
การุณ วิสุทธกุล และ จุไร ควานเสน. “คำอธิบายพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.2493.” กสิกร 24 (มีนาคม 2494): 136 - 145.
กุลลดา เกษบุญชู มี้ด. ความขัดแย้งทางการเมืองของไทยข้ามไปให้พ้นพลวัตภายใน. กรุงเทพฯ: มูลนิธิ 14 ตุลา, 2552.
เกริกเกียรติ พิพัฒน์เสรีธรรม. “ปัญหาการถือครองที่ดินเกษตรกรรมในประเทศไทย.” วารสารนิติศาสตร์ 11 (2523): 137 – 186.
เจมส์ ซี อินแกรม. การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจในประเทศไทย 1850 – 1970. แปลโดย ชูศรี มณีพฤกษ์ และเฉลิมพจน์ เอี่ยมกมลา. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตาราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2552.
ณัฐพล ใจจริง, ““คว่าปฏิวัติ-โคํนคณะราษฎร: การกํอตัวของ “ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข,” ฟ้าเดียวกัน 6 (มกราคม – มีนาคม 2551): 136.
ดาริ น้อยมณี. “พระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา.” เทศาภิบาล 46 (พฤษภาคม – มิถุนายน 2494): 43 – 54.
ทักษ์ เฉลิมเตียรณ, การเมืองระบบพ่อขุนอุปถัมภ์แบบเผด็จการ, แปลโดย พรรณี ฉัตรพลรักษ์, ประกายทอง สิริสุข, และ ธารงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตาราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2552
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, พระผู้ทรงปกเกล้าฯ ประชาธิปไตย : 60 ปี สิริราชสมบัติกับการเมืองการปกครองไทย (กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2549), น. 51 - 52.
นรนิติ เศรษฐบุตร. กลุํมราชครูในการเมืองไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2543.
นิพนธ์ พัวพงศกร. “การถือครองที่ดินในประเทศไทย.” ใน รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์(บรรณาธิการ). เศรษฐกิจการเกษตรไทย เลํม 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์เคล็ดไทย, 2517.
บวรศักดิ์ อุวรรโณ. “พระราชสถานะและพระราชอำนาจตามรัฐธรรมนูญ.” ใน คณะกรรมการบริหารโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน. สารานุกรมไทย ฉบับกาญจนาภิเษก. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการบริหารโครงการสารานุกรมไทยสาหรับเยาวชน, 2542.
ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. ลิลิตกระบวนแห่พระกฐินพยุหยาตราทางสถลมารคและทางชลมารค. พระนคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2504. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานณาปนกิจศพ นางลิ้นจี่ ชยากร ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2504).
ประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์. “งานของสภาผู้แทนราษฎรในรอบปี 2497.” รัฐสภาสาร ฉบับพิเศษ (10 ธันวาคม 2497): 201 – 231.
ป๋วย อึ๊งภากรณ์ และสุภาพ ยศสุนทร. เศรษฐกิจแห่งประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 3. พระนคร: บริษัทประมวลมิตร จากัด, 2504.
แปลก พิบูลสงคราม, จอมพล, สุนทรพจน์จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี แสดงนโยบายของชาติ ในอภิลักขิตกาลรับปีใหมํ พุทธศักราช 2496 31 ธันวาคม 2495 (พระนคร: โรงพิมพ์ประสานชัยสิทธิ์, 2495), น. 14-16.
พอพันธ์ อุยยานนท์. “เศรษฐกิจไทยก่อนมีแผนพัฒนาฯฉบับที่ 1.” วารสารสุโขทัยธรรมาธิราช 10 (พฤษภาคม – สิงหาคม 2540): 94 - 103.
พอพันธ์ อุยยานนท์. “สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์กับบทบาทการลงทุนทางธุรกิจ.” ใน ผาสุก พงษ์ไพจิตร (บรรณาธิการ). การต่อสู้ของทุนไทย 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน, 2549.
พัฒน์ นิลวัฒนานนท์, พ.ต.อ. “เรื่องของประมวลกฎหมายที่ดิน.” รัฐสภาสาร 2 (ตุลาคม 2497): 29 – 37.
วิจิตรวาทการ, หลวง. “หลักการของชาตินิยมในทางเศรษฐกิจ.” ใน วิจิตรวาทการ, หลวง. อนาคต. พระนคร: เขษมบรรณกิจ, 2502.
ศักดิ์ ไทยวัฒน์. “เกล็ดการเมืองบางเรื่องของจอมพล ป. พิบูลสงคราม กับข้พเจ้า.” ใน อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพนายศักดิ์ ไทยวัฒน์. กรุงเทพฯ: อมรโปรดักชั่น, 2544. (พิมพ์เป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพนายศักดิ์ ไทยวัฒน์ ณ วัดพระศรีมหาธาตวรมหาวิหาร วันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2544).
ศักดิ์ ไทยวัฒน์. คาบรรยายวิชาระบบการที่ดิน. ธนบุรี: โรงพิมพ์วิธานพานิช, ม.ป.ป.
ศรีวิสารวาจา. พระนคร: โรงพิมพ์สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี, 2511. (พิมพ์เป็นบรรณาการเนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพพันเอกพระยาศรีวิสารวาจา ณ เมรุหน๎าพลับพลาอิสริยาภรณ์วัดเทพศิรินทร์ วันที่ 8 มิถุนายน 2511).
สุพจน์ ด่านตระกูล. ประวัติรัฐธรรมนูญ. นนทบุรี: สถาบันวิทยาศาสตร์สังคม(ประเทศไทย), 2550.
หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์พระจันทร์, 2518. (อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 17 ธันวาคม 2518).
หยุด แสงอุทัย. คำอธิบายประมวลกฎหมายที่ดิน พร้อมด้วยกฎกระทรวงและคำสั่งของคณะปฏิวัติ. พิมพ์ครั้งที่ 4. พระนคร: รัชดารมภ์, 2506.
หยุด แสงอุทัย. อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศาสตราจารย์หยุด แสงอุทัย. กรุงเทพฯ: บพิธการพิมพ์, 2523. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศาสตราจารย์หยุด แสงอุทัย ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 19 เมษายน พ.ศ.2523).
อัมพร เอี่ยมสุรีย์. เหียกวงเอี่ยม วีรชนจีนโพ้นทะเล. แปลและเรียบเรียงโดย เสาวคนธ์ รัตนวิจิตราศิลป์. กรุงเทพฯ: บ้านพระอาทิตย์, 2548.
อัมมาร์ สยามวาลา. ข้าวในเศรษฐกิจของไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2522.
Kobkua Suwanathat-Pian. Kings, Country and Constitutions : Thailand’s Political Development 1932 – 2000. New York: Routledge Curzon, 2003.
Larsson, Tomas Henrik. “Capitalizing Thailand : Colonialism, Communism, and The Political Economic of Rural Land Rights.” Doctor’s thesis, Faculty of the Graduate School, Cornell University, 2007.
United Nations Department of Economic Affairs. Land Reform Defects in Agrarian Structure as Obstacles to Economic Development. New York: United Nations Publication, 1951.