ก้าวต่อไปของการกระจายอานาจและการปกครองท้องถิ่นไทย

Abstract

     การกระจายอานาจและการปกครองท้องถิ่นไทยได้ผ่านเหตุการณ์บ้านเมืองซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อสถานะของการปกครองท้องถิ่นไทยมาเป็นลาดับ ดังนั้น หากต้องการที่จะพิจารณาถึง “การก้าวไปสู่การกระจายอานาจและการปกครองท้องถิ่นไทย” เพื่อให้เกิดความเข้าใจและนาไปพัฒนาได้อย่างเหมาะสม จึงมีความจาเป็นยิ่งที่จะต้องทราบทั้งรากฐาน กระบวนการที่เป็นมา รวมถึงปัจจุบันว่าประเทศไทยอยู่ ณ จุดใด

     ก้าวแรกของการปกครองท้องถิ่นไทย เป็นย่างก้าวที่เป็นไปพร้อมๆ กับการเริ่มพัฒนาระบอบประชาธิปไตยระดับชาติ เกิดขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ก้าวนี้มีความพยายามที่จะใช้การปกครองท้องถิ่นเป็นเครื่องปลูกฝังและทดลองประชาธิปไตย อันเป็นการสร้างรากฐานที่มั่นคงให้แก่การปกครองระบอบประชาธิปไตยระดับชาติ ดังปรากฏในพระราชนิพนธ์ เรื่องประชาธิปไตยในสยาม (Democracy in Siam) ซึ่งขออันเชิญส่วนหนึ่งมา ณ ที่นี้ ความว่า

     “ข้าพเจ้าเห็นว่าสิทธิเลือกตั้งของประชาชน ควรจะเริ่มต้นที่การปกครองท้องถิ่นในรูปแบบเทศบาล ข้าพเจ้าเชื่อว่าประชาชนควรจะมีสิทธิมีเสียงในกิจการของท้องถิ่น เรากาลังพยายามให้การศึกษาเรื่องนี้แก่เขา ข้าพเจ้าเห็นว่าเป็นการผิดพลาด ถ้าเราจะมีการปกครองระบบรัฐสภาก่อนที่ประชาชนจะมีโอกาสเรียนรู้และมีประสบการณ์อย่างดีเกี่ยวกับการใช้สิทธิเลือกตั้งในกิจการปกครองท้องถิ่น”