ปฏิบัติการของกลุ่ม องค์กร ขบวนการประชาสังคม ชนบทไทย กับนัยะของการเมืองภาคพลเมือง

Abstract

     บทความนี้เป็นการวิเคราะห์สังเคราะห์ “รูปแบบปฏิบัติการ” ของกลุ่ม องค์กร ขบวนการประชาสังคมในพื้นที่ลุ่มน้้าปากพนัง ซึ่งเป็น “รูปแบบปฏิบัติการ” ของประชาสังคมในพื้นที่แห่งนี้ชนบท ที่ประกอบขึ้นจากกลุ่มคนหรือขบวนการคนชายขอบจากการพัฒนาของรัฐบาลกลาง นับว่าเป็นบทบาทของการเมืองภาคพลเมืองในบริบทสังคมปัจจุบัน ที่เป็นสังคมเปิดพื้นที่ให้มีการเคลื่อนไหวทางสังคมขององค์กรทางสังคมต่างๆ ดังนั้น “รูปแบปฏิบัติการ” ของกลุ่มองค์กรทางสังคมจึงมีความน่าสนใจในประเด็นที่มีคุณลักษณะต่างกันไปหลายรูปแบบ ซับซ้อนและนับวันที่ปฏิบัติการเหล่านี้กลายเป็นรูปแบบปฏิบัติการที่ตอบโต้รัฐบาลกลางที่น่าสนใจมากขึ้น ท้าให้มีทรรศนะและตีความที่แตกต่างหลากหลายตามค่านิยมของแต่ละคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากคนชั้นกลาง ผ่านกระบวนการชวนเชื่อจากรัฐผ่านสื่อสารมวลชนสมัยใหม่ ในท้านองที่ว่าการปฏิบัติการนั้นเป็นการกระท้าที่ก้าวร้าว สร้างความเดือดร้อน ท้าลายสาธารณะสมบัติ ป่าเถื่อน เป็นความรุนแรง ไม่มีเหตุผลของกลุ่มคนที่ไม่เคารพกฎเกณฑ์และระเบียบของรัฐ เป็นต้น แต่ฝ่ายที่สนใจในเชิงทฤษฎีเสรีประชาธิปไตยที่เน้นพหุลักษณ์ทางสังคม สนใจการเคลื่อนไหวทางสังคมของกลุ่มองค์กรและขบวนการต่างๆ กลับมองว่ารูปแบบปฏิบัติการเหล่านั้นเป็นเครื่องมือตามสิทธิของพลเมือง และพยายามเสนอเชิงแนวคิด ทฤษฎีออกมาที่น่าสนใจตามล้าดับ ดังนั้น จึงเป็นสอง นัยยะในการอธิบายรูปแบบปฏิบัติการของประชาชนพลเมืองที่แย้งและขาดความรู้ความเข้าใจอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีบางทรรศนะที่มีความคับแคบทางสติปัญญาในการท้าความเข้าใจก็จะยิ่งตีความเฉไฉออกไปจนละเลยถึงสิทธิของประชาชนในการเลือกใช้วิธีการปฏิสัมพันธ์กับรัฐ บางทรรศนะก็นิยมชมชอบจนเกินเลยก็จะอธิบายเสียจนเกินความพอดี แต่หาใช้เป้าหมายหลักของงานชิ้นนี้ เพราะว่างานชิ้นนี้ต้องการน้าเสนอถึงแนวคิดเชิงทฤษฎีรูปแบบปฏิบัติการของประชาสังคม1 โดยเบื้องต้นนี้จะน้าไปวิเคราะห์กับกรณีศึกษาในพื้นที่ลุ่มน้้าปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ในบทความนี้จึงน้าเสนอสองส่วน คือ ส่วนแรกจะน้าเสนอแนวคิดเชิงทฤษฎี และส่วนที่สองจะใช้แนวคิดทฤษฎีนี้อธิบายปรากฎการณ์ในพื้นที่ลุ่มน้้าปากพนัง ทั้งนี้เพื่อความเข้าใจที่แจ่มชัดมากขึ้น