ภาพรวมเหตุและผลของการเลือกตั้ง พ.ศ.2548

Abstract

     รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันได้รับการประกาศใช้มาเจ็ดปีแล้ว แต่การเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2548 นับเป็นการเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ 2 ในประเทศไทย และเป็นการเลือกตั้งทั่วไปที่รัฐธรรมนูญมีผลบังคับใช้ครบทุกมาตราแล้วโดยมิได้มีการยกเว้นโดยบทเฉพาะกาล ดังนั้นหากจะพิจารณาว่ารัฐธรรมนูญฉบับพ.ศ.2540 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้ได้ก่อให้เกิดผลกระทบอะไรบ้าง โดยพิจารณาจากสภาพการเมืองที่เกิดขึ้นหลังจากการเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่สอง (6 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2548)นี้

     เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองที่เกิดจากอานุภาพของรัฐธรรมนูญฉบับพ.ศ.2540 นั้นมีอยู่หลายเรื่อง และกระทบหลายสถาบัน บทความนี้จึงจะจากัดอยู่ในส่วนที่เกี่ยวกับการเลือกตั้งและพรรคการเมืองเป็นหลัก

     ความพยายามทาให้พรรคการเมืองไทยเข้มแข็งโดยอาศัยรัฐธรรมนูญกาหนดไม่ใช่เรื่องใหม่ที่เพิ่งจะมาทาขณะที่ร่างรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันเมื่อ พ.ศ.2539 ต่อ พ.ศ.2540 แต่เป็นเรื่องที่คิดกันมากว่า 20 ปีแล้ว และนักวิชาการก็ร่วมมือกับนักการเมืองในยามที่ประชาธิปไตย “แบ่งบาน” ในประเทศไทยหลังเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ.2516 เขียนรัฐธรรมนูญ บัญญัติเป็นการบังคับในผู้ที่จะเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่จะลงสมัครรับเลือกตั้งได้ต้องสังกัดพรรคการเมือง จึงเป็นการตัดสิทธิผู้สมัครอิสระออกไปจากสนามเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร โดยอาญาสิทธิ์ ของรัฐธรรมนูญฉบับพ.ศ.2517 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่คนไทยหลายคนชื่นชมว่าเป็นกติกาบ้านเมืองที่มีความเป็นประชาธิปไตยมาก กระนั้นก็มีนักวิชาการสาคัญบางท่านอย่างศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อึ้งภากร ที่ไม่เห็นด้วยกับการบังคับให้ผู้สมัครต้องสังกัดพรรคการเมือง เพราะเป็นการปิดกั้นผู้สมัครอิสระที่ต้องการลงสมัครไปเป็นผู้แทนประชาชน