กฎหมายนิรโทษกรรมประชาชนแก่ผู้ชุมนุมประท้วงด้วยเหตุความขัดแย้งทางการเมือง: บทบาทของฝ่ายนิติบัญญัติในการเพาะสร้างความปรองดองในสังคม

บทคัดย่อ

จากความขัดแย้งทางการเมืองที่ผ่านมาและการกระทำผิดกฎหมายจำนวนมากโดยผู้ชุมนุมประท้วง ทำให้ปัจจุบันมีพรรคการเมืองรวมถึงภาคประชาสังคมพยายามที่จะผลักดันร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมเพื่อเข้าสู่การพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎร โดยมีความคาดหมายว่าบทบาทของฝ่ายนิติบัญญัติในการผลักดันกฎหมายนิรโทษกรรมจะสามารถนำไปสู่การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองที่ผ่านมาในอดีตและในอนาคต จากประเด็นดังกล่าวการวิจัยนี้ใช้ข้อมูลทุติยภูมิ มุ่งเน้นการวิเคราะห์เนื้อหาจากบันทึกการอภิปรายในที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรของประเทศไทยซึ่งมีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับการผลักดันกฎหมายนิรโทษกรรม และอาศัยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่าการวิเคราะห์ถ้อยแถลงของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในการอภิปรายเกี่ยวกับร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมสะท้อนชุดความคิดสำคัญ 6 ประการ ได้แก่ (1) การอ้างอิงแบบอย่างทางกฎหมายในอดีตเพื่อยืนยันความเป็นไปได้ของการตรากฎหมายนิรโทษกรรม (2) การสร้างข้อเท็จจริงทางสังคมเพื่อนิยามพฤติการณ์ของผู้ชุมนุมว่าเป็นคดีการเมืองที่ชอบธรรมตามระบอบประชาธิปไตย (3) การโจมตีการดำเนินงานของฝ่ายบริหารและกระบวนการยุติธรรมในรัฐบาลก่อนหน้าว่าเป็นรัฐบาลเผด็จการสืบทอดอำนาจซึ่งเป็นเหตุจูงในของการชุมนุมประท้วง (4) การหยิบยกประเด็นความขัดแย้งในอนาคตเพื่อสนับสนุนการออกกฎหมายเชิงป้องกัน (5) การเสนอแนวคิดว่าการนิรโทษกรรมเป็นเครื่องมือแห่งการให้อภัยและก้าวข้ามความขัดแย้ง และ (6) การเชื่อมโยงนิรโทษกรรมกับหลักสิทธิมนุษยชนสากล จึงนำไปสู่การอภิปรายว่าความพยายามผลักดันกฎหมายนิรโทษกรรมดังกล่าวไม่ได้มีความจริงใจในการที่จะทำให้สังคมให้อภัยกันต่อความผิดที่เคยได้กระทำแต่เป็นการทำเพื่อการสร้างความแข็งแกร่งฐานมวลชนให้กับพรรคการเมือง จึงจำเป็นต้องมีการทบทวนทัศนคติและท่าทีของฝ่ายนิติบัญญัติและผู้ที่เกี่ยวข้องในภูมิรัฐศาสตร์ของความขัดแย้งนี้ใหม่ ตลอดจนความพยายามในการเข้าใจ ละวางอคติ และอดทนอดกลั้นต่อผู้ที่อยู่ตรงข้ามจุดยืนทางการเมืองให้เกิดบรรยากาศของการให้อภัย จึงจะทำให้กฎหมายนิรโทษกรรมประชาชนนำไปสู่การสร้างสังคมไทยที่มีความปรองดองสมานฉันท์ได้