เพลงปลุกใจของวงสุนทราภรณ์: เครื่องมือโน้มน้าวจิตใจสู่ค่านิยมตะวันตก

บทคัดย่อ

          เพลงปลุกใจของวงสุนทราภรณ์: เครื่องมือโน้มน้าวจิตใจสู่ค่านิยมตะวันตก มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายบทบาทและการใช้งานเพลงปลุกใจของวงดนตรีสุนทราภรณ์ในฐานะเครื่องมือโน้มน้าวจิตใจประชาชน เป็นการศึกษาตามแนวทางมานุษยดุริยางควิทยา รวบรวมข้อมูลจากการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์ และนำเสนอเชิงพรรณนาวิเคราะห์เพื่อสะท้อนเรื่องราวการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมตามเหตุการณ์ทางสังคม
          ผลการศึกษาบทบาทและการใช้งานเพลงปลุกใจของวงสุนทราภรณ์ สามารถสรุปได้ 4 ประเด็น คือ 1) สังคมไทยได้รับอิทธิพลจากกลุ่มชาติมหาอำนาจแถบตะวันออกและตะวันตกผ่าน 2 ช่องทาง คือ ทางเศรษฐกิจและทางการทหาร 2) ค่านิยมตะวันตกในสังคมไทยเกิดจากการแพร่กระจาย 2 ลักษณะ คือ บุคคลนอกวัฒนธรรมเป็นผู้นำพาและบุคคลในวัฒนธรรมเป็นผู้นำพา จากเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ได้สะท้อนให้เห็นการเปลี่ยนแปลงทางความคิด ความเชื่อของคนในสังคมไทย จนส่งผลให้เกิดพฤติกรรมใหม่และวิถีชีวิตใหม่ ภายใต้นโยบาย “รัฐนิยม” 3) วงดนตรีสุนทราภรณ์และวงดนตรีกรมโฆษณาการดำเนินบทบาททางสังคมควบคู่กัน คือ วงดนตรีสุนทราภรณ์ เป็นวงดนตรีรับจ้างนอกเวลาราชการ ส่วนวงดนตรีกรมโฆษณาการ เป็นวงดนตรีหลักของรัฐบาล มีหน้าที่บรรเลงเพลงตามคำสั่งรัฐบาลผ่านสถานีวิทยุกระจายเสียงกรมโฆษณาการ เช่น เพลงปลุกใจ เพลงสถาบัน เพลงเยาวชน เพลงเทศกาล 4) เพลงปลุกใจของ วงดนตรีสุนทราภรณ์เป็นเครื่องมือที่รัฐบาลใช้ประชาสัมพันธ์และสื่อสารกับประชาชน โดยประพันธ์เนื้อร้องด้วยภาษาและถ้อยคำเป็นสื่อเพื่อปลุกใจ ปลอบใจ ชักชวน แนะนำ บอกกล่าว และอธิบาย ผลจากการโน้มน้าวได้ส่งผลให้ประชาชนเข้าใจเจตนาของรัฐบาล 2 ประเด็น คือ ด้านสังคม เข้าใจถึงเจตนาเพื่อให้รักชาติบ้านเมือง และด้านวัฒนธรรม เข้าใจถึงเจตนาที่ต้องการให้ประพฤติและปฏิบัติตนตามแบบสากล