การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนและเทศบาลตำบลท่าศาลา จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

     งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาศักยภาพการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนตำบลท่าศาลา 2) พัฒนารูปแบบการท่องเที่ยว ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวและบริการการท่องเที่ยว    เชิงวัฒนธรรมที่เหมาะสมกับบริบทชุมชนตำบลท่าศาลา และ 3) นำเสนอแนวทางการพัฒนา        การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนและเทศบาลตำบลท่าศาลา โดยเป็นการวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ  ใช้เครื่องมือวิจัยแบบประเมินศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของกระทรวงการท่องเที่ยวและการกีฬา ในชุมชนเป้าหมาย 5 หมู่บ้าน กลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คนและแบบประเมินการมีส่วนร่วมเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้มีส่วนได้เสีย โดยใช้การประชุมกลุ่มย่อย การสัมภาษณ์เชิงลึก เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับ ผู้แทนชุมชน จำนวน 25 คน ผู้บริหารเทศบาลตำบลท่าศาลา จำนวน 10 คน ผู้ประกอบการชุมชน จำนวน 10 คน ผู้ประกอบการท่องเที่ยว จำนวน 10 คน ผู้แทนหน่วยงานวัฒนธรรมจังหวัด  4 คน และผู้แทนสำนักงานท่องเที่ยวและการกีฬาจังหวัด จำนวน 2 คน

          ผลวิจัยสรุปได้ ดังนี้ 1. การศึกษาศักยภาพการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนตำบล    ท่าศาลา พบว่า บริบทของชุมชนท่าศาลา ด้านทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ชุมชนมีฐานทรัพยากรทางการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่มีความโดดเด่นในระดับชาติ และผลการประเมินมาตรฐานคุณภาพแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมของชุมชนตำบลท่าศาลา ได้รับระดับค่าประเมินเฉลี่ย ผ่านระดับดี  (ร้อยละ 70.00)  2. การพัฒนารูปแบบการท่องเที่ยว ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวและบริการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่เหมาะสมกับบริบทชุมชนตำบลท่าศาลา โดยสรุปของดีชุมชนท่าศาลา ซึ่งจัดหมวดหมู่ออกเป็น 5 กลุ่ม คือ 1) ภูมิปัญญางานศิลปหัตถกรรม 2) ภูมิปัญญาด้านสุขภาพ       3)  ภูมิปัญญาด้านพิธีกรรมความเชื่อ 4) ภูมิปัญญาด้านดนตรีและการฟ้อนรำ และ 5) ภูมิปัญญาด้านอาหารพื้นเมืองและออกแบบกิจกรรมที่ทดลองจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชน “เยือน ยล @ชุมชนท่าศาลา เชียงใหม่”การทดลองกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ส่งผลให้ชุมชนได้รับการเรียนรู้และสามารถนำไปสานต่อในการจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวที่เหมาะสมกับบริบทชุมชน 3. แนวทางพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน พบว่า ระดับการมีส่วนร่วมโดยภาพรวมอยู่ในระดับน้อย ดังนั้น ควรพัฒนาบุคคลในชุมชนตำบลท่าศาลาให้มีส่วนร่วมในการถ่ายทอดความรู้และเรียนรู้ร่วมกับนักท่องเที่ยว ผ่านกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนและควรมีการสนับสนุนจากเทศบาลตำบลท่าศาลาในการจัดตั้งกลุ่มชุมชน หรือการจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนเพื่อบริหารจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลท่าศาลา เพื่อการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้อย่างเป็นรูปธรรมต่อไป