การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัยโดยใช้ทฤษฎีจากฐานราก The Research Conceptual Framework Establishment by the Grounded Theory

Abstract

การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัยเป็นขั้นตอนการนำเอาตัวแปรและประเด็นที่ต้องการทำวิจัยมาเชื่อมโยงกับแนวคิดทฤษฏีที่เกี่ยวข้องในรูปของคำบรรยาย แบบจำลองแผนภาพหรือแบบผสม วิธีการสร้างกรอบแนวคิดการวิจัยมีอยู่หลายวิธี แต่ที่รู้จักโดยทั่วไปคือการทบทวนวรรณกรรม หรือการศึกษาแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง วิธีดังกล่าวอาศัยองค์ความรู้เดิมที่บูรพาจารย์ค้นพบและบันทึกเอาไว้ในสื่อต่างๆ โดยเฉพาะเป็นลายลักษณ์อักษร หากพิจารณาแล้วองค์ความรู้ดังกล่าวเป็นอดีตไปแล้ว อาจไม่ทันต่อสถานการณ์ปัจจุบัน หากประเด็นข้อสงสัยหรือปัญหาการวิจัยเป็นเรื่องใหม่ๆ อาจหาแนวคิดหรือทฤษฎี หรืองานวิจัยที่เกี่ยวข้องมาอธิบายยาก หรือ ภายหลังจากการทบทวนวรรณกรรมแล้ว ปรากฏว่าตัวแปรที่พบยังไม่สมบูรณ์ หรือ ยังไม่เป็นที่พอใจ ปัญหาเช่นนี้เกิดขึ้นเสมอกับนักวิจัย การศึกษาปรากฏการณ์จริงในพื้นที่วิจัยจึงเป็นเรื่องต้องดำเนินการเบื้องต้นก่อนการศึกษาจริง

             การนำหลักการทฤษฎีฐานรากมาใช้เพื่อค้นหาตัวแปรและกรอบแนวคิดของการวิจัยถือว่าเป็นการสร้างองค์ความรู้ใหม่ที่มิใช่องค์ความรู้ที่ถูกบันทึกไว้ในสื่อต่างๆ แต่เป็นองค์ความรู้ที่อยู่ในปรากฏการณ์จริง(Phenomena) และ ความรู้ในตัวคน (Tacit Knowledge) มักจะใช้วิธีการศึกษานำร่อง (Pilot studies) ซึ่งสามารถดำเนินการดังนี้ (1) กำหนดประเด็นปัญหาข้อสงสัยในที่นี้ควรตั้งไว้อย่างน้อย 2 ประเด็นหลัก คือ องค์ประกอบและตัวบ่งชี้ของตัวแปรตามและตัวแปรอิสระ (2) กำหนดกลุ่มเป้าหมายผู้ให้ข้อมูลโดยเน้นผู้มีส่วนได้เสีย (Stakeholder) เช่น Best practice ผู้ที่อยู่ในเหตุการณ์นั้นๆ เป็นต้น (3) เลือกวิธีการศึกษา เช่น การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์กลุ่ม การสังเกต ฯลฯ ซึ่งอยู่พื้นฐานว่าจะต้องได้ความจริงที่แท้จริงมากที่สุด (4) ลงพื้นที่ทำการเก็บข้อมูล (5) วิเคราะห์ตัวแปรที่ได้จากการศึกษาปรากฏการณ์ (6) สังเคราะห์ตัวแปร โดยนำประเด็นต่างๆ มาจัดหมวดหมู่ ซึ่งประกอบด้วยอย่างน้อย 2 ประเด็น กล่าวคือ ตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม จากนั้นนำมาเขียนเป็นกรอบแนวคิดการวิจัยในเชิงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร (Variable relevance conceptual framework) เขียนนิยามศัพท์ปฏิบัติการ (Operation definition) และสร้างเครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลต่อไป