การถอดบทเรียนการเรียนการสอนตามแนวคิดศาสตร์พระราชาจากปราชญ์ชาวบ้านสู่กิจกรรมการจัดการเรียนการสอนสังคมศึกษา

บทคัดย่อ

การถอดบทเรียนการเรียนการสอนตามแนวคิดศาสตร์พระราชาจากปราชญ์ชาวบ้านสู่กิจกรรมการจัดการเรียนการสอนสังคมศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์ในการวิจัยดังนี้ 1) เพื่อถอดบทเรียนด้านความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะที่สำคัญตามแนวคิดศาสตร์พระราชาจากปราชญ์ชาวบ้านที่สอดคล้องกับบริบทท้องถิ่น 2) เพื่อสร้างแนวทางการจัดการเรียนการสอนตามแนวคิดศาสตร์พระราชาในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม จากปราชญ์ชาวบ้านที่สอดคล้องกับบริบทท้องถิ่น กลุ่มตัวอย่างคือปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 4 คน โดยการคัดเลือกจากปราชญ์ชาวบ้านที่ประสบความสำเร็จที่ได้นำศาสตร์พระราชามาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตและการพัฒนาโครงการต่าง ๆ

          ผลการวิจัย 1) การถอดบทเรียนด้านความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะที่สำคัญตามแนวคิดศาสตร์พระราชา ได้ผลดังนี้  1.1) การทำงานร่วมกันผ่านการวางแผนการดำเนินงาน กำหนดเป้าหมาย มีการแลกเปลี่ยนความคิดระหว่างกันจนเกิดเป็นสมรรถนะที่สำคัญที่มีประโยชน์ต่อการทำงานและการดำเนินชีวิต1.2) การแสดงตนด้วยการประพฤติและปฏิบัติ อย่างมีจริยธรรมและคุณธรรมที่ดีในด้านบุคลิกภาพทั่วไป การแต่งกาย กิริยา วาจา อย่างเหมาะสม พร้อมด้วยการมีจิตอาสา เห็นประโยชน์ส่วนร่วมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน 1.3) การแสวงหาความรู้ ด้วยการใฝ่รู้ ใฝ่เรียนอยู่เสมอเพื่อสะสมประสบการณ์ความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ เพื่ออธิบาย วิเคราะห์ สังเคราะห์ และประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเอง และสังคม และ 1.4) การเป็นโลกที่ดีเคารพบรรทัดฐานทางสังคมที่กำหนดขึ้น เห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น เข้าใจถึงความแตกต่าง โดยไม่ก่อปัญหาและความขัดแย้งด้วยใช้หลักธรรมที่ตนเองนับถือเพื่อการประพฤติและปฏิบัติตนอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข 2) แนวทางการจัดการเรียนการสอนตามแนวคิดศาสตร์พระราชาในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม จากปราชญ์ชาวบ้านที่สอดคล้องกับบริบทท้องถิ่น โดยการสร้างบรรยากาศภายในห้องเรียนแบบประชาธิปไตยให้ผู้เรียนโต้แย้งกันด้วยเหตุผลและตามหลักการ เพื่อฝึกการยอมรับความคิดเห็นซึ่งกันและกัน ส่งเสริมให้ผู้เรียนใช้กระบวนการในการแสวงหาความรู้โดยผู้สอนแนะนำแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญ และจัดหาวัสดุ อุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมการเรียนการสอน ให้คำปรึกษา ชี้แนะการทำงานของผู้เรียนส่งเสริมให้ผู้เรียนรับผิดชอบต่อสังคมด้วยการรู้จักคิดวิเคราะห์ การตัดสินใจ การลงมือปฏิบัติอย่างรอบคอบ คิดเป็น ทำเป็น แก้ปัญหาเป็น รู้จักบทบาทหน้าที่ หลีกเลี่ยงการก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นและส่วนรวมผ่านการเสริมแรงทางบวกแก่ผู้เรียนด้วยการสอดแทรกคุณธรรมและจริยธรรมตามหลักธรรมแต่ละศาสนา ที่สอดคล้องและสัมพันธ์กับการดำเนินงานและการดำเนินชีวิตของผู้เรียนเพื่อให้การดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอนดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตลอดจนผู้สอนแสดงการประพฤติและปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีและเหมาะสม และมีความเมตตากรุณาต่อผู้เรียน