รูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นแหล่ง ท่องเที่ยวเชิงสมาธิ ของวัดและประชาชนในจังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อสำรวจสภาพการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสมาธิ 2) เพื่อศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงสมาธิ และ 3) เพื่อวิเคราะห์และนำเสนอรูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงสมาธิ ของวัดและประชาชนในจังหวัดลำปาง โดยใช้การวิจัยเชิงผสานวิธี (Mixed Methods Research) ประกอบด้วยการวิจัยเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลจากนักท่องเที่ยวจำนวน 165 คน โดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และนำเสนอผลทั้งในรูปแบบตารางและการบรรยาย และการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ พระสงฆ์ ประชาชนในท้องถิ่น และนักท่องเที่ยว จำนวน 30 คน ซึ่งคัดเลือกแบบเจาะจง รวมถึงผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่มเฉพาะจำนวน 12 คน ประกอบด้วยพระสงฆ์ คฤหัสถ์ และผู้ทรงคุณวุฒิทางพระพุทธศาสนา โดยใช้การสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง การสังเกต และการสนทนากลุ่มเป็นเครื่องมือ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า

1) สภาพการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสมาธิของวัดในจังหวัดลำปางอยู่ในระดับมากถึงมากที่สุด โดยด้านสภาพแวดล้อมมีค่าเฉลี่ย ( x̄=4.20) ด้านการให้บริการมีค่าเฉลี่ย (x̄=4.18) ด้านการใช้สื่อและสัญลักษณ์มีค่าเฉลี่ย ( x̄=4.30) และด้านแหล่งเรียนรู้ที่มีสาระประโยชน์มีค่าเฉลี่ย ( x̄=4.30)

2) กระบวนการพัฒนาการมีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงสมาธิ พบว่ามีการส่งเสริมสร้างแรงจูงใจแก่นักท่องเที่ยว มีรูปแบบที่เหมาะสมแก่ผู้มาปฏิบัติธรรม ร่วมกันปรับปรุงสถานที่ใช้รองรับความต้องแก่นักท่องเที่ยว ได้วางแผนการดำเนินงาน: จัดอาคารสถานที่พร้อมสะอาดปลอดภัยรับรองผู้ปฏิบัติธรรม

3) รูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงสมาธิ มีพระวิปัสสนาจารย์ แนะนำประชาชนและนิสิต ทำหลักสูตรการฝึกสมาธิ มีส่วนร่วมในการพัฒนาวัดให้เป็นสถานที่ฝึกสมาธิ จัดทำสื่อ ประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสาร ร่วมกับประชาชนแบบมีส่วนร่วมต่อไป