การออกแบบ และพัฒนาหลักสูตรการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ สำหรับพัฒนาศักยภาพบุคคล และชุมชนในจังหวัดลพบุรี
คำสำคัญ:
การพัฒนาหลักสูตร, การออกแบบหลักสูตร, การเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์, การเรียนรู้ผู้ใหญ่บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาหลักสูตรการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ขององค์กรเรียนรู้ชุมชนในสังคมไทย (2) พัฒนาและออกแบบหลักสูตรการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์สำหรับการพัฒนาศักยภาพบุคคลและชุมชนในจังหวัดลพบุรี และ (3) ส่งเสริมการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสาน ครอบคลุมการวิจัยเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปฏิบัติการกึ่งทดลอง และการวิจัยเอกสาร กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้บริหารหลักสูตรและผู้ผ่านการอบรมหลักสูตรต้นแบบ 8 คน และประชาชนในชุมชนเขาสามยอด จังหวัดลพบุรี
ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ที่ 1 พบว่าการสังเคราะห์จากหลักสูตรต้นแบบ 4 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตรเทคนิคการสร้างแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ หลักสูตรการบริหารและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ หลักสูตรนักส่งเสริมคุณธรรมในพื้นที่ และหลักสูตรการพัฒนาผู้ปฏิบัติงานศูนย์คุมประพฤติภาคประชาชน ชี้ให้เห็นแนวทางที่เน้นการบูรณาการพุทธจริยธรรม การพัฒนาภาวะผู้นำ การเรียนรู้ตลอดชีวิต และการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม วัตถุประสงค์ที่ 2 ได้นำผลการสังเคราะห์มาพัฒนา “หลักสูตรพัฒนาศักยภาพผู้นำสตรีในชุมชน” โดยหลักสูตรมุ่งเน้นการพัฒนาตนเอง ทักษะการบริหารจัดการ และการขับเคลื่อนสังคม ผ่านการเรียนรู้แบบ Workshop และ Case Study ตลอดจนการสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็ง เพื่อเสริมศักยภาพสตรีให้เป็นผู้นำที่มีวิสัยทัศน์และยั่งยืน วัตถุประสงค์ที่ 3 การทดลองใช้หลักสูตรนำร่องกับกลุ่มเป้าหมาย 29 คน พบว่าผู้เข้าร่วมมีการยกระดับความรู้ ทักษะ และทัศนคติที่ชัดเจน หลักสูตรช่วยเปลี่ยนบทบาทจากผู้เรียนสู่ผู้สร้างการเปลี่ยนแปลง สอดคล้องกับทักษะศตวรรษที่ 21 และแนวคิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต องค์ความรู้สำคัญที่ได้คือการออกแบบหลักสูตรเชิงสร้างสรรค์ที่บูรณาการหลักพุทธธรรมกับทักษะร่วมสมัย สามารถเสริมสร้างผู้นำสตรีที่มีคุณธรรมและศักยภาพในการขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
เจมส์ แอล เครตัน. (ม.ป.ป.). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการตัดสินใจชุมชน. (วันชัย วัฒนศัพท์, ผู้แปล). กรุงเทพมหานคร: ศูนย์สันติวิธี เพื่อพัฒนาประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า.
ญาตา กรุณาการ และคณะ. (2559). การพัฒนาตัวบ่งชี้พฤติกรรมภาวะผู้นาเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสตรีในโรงเรียนมัธยมศึกษาในประเทศไทย. วารสารช่อพะยอม, 27(1), 187–196.
นภาภรณ์ ธัญญา. (2564). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อส่งเสริมทักษะการออกแบบการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยกระบวนการชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรี เขต 2. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 6(12), 347–359.
ประทิน แสงไทย, พระราชปริยัติกวี, & พระมหาพรชัย สิริวโร. (2561). รูปแบบการเสริมสร้างพลังศักยภาพสตรีเพื่อพัฒนาชุมชนตามหลักพุทธธรรม. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 6(4), 1335–1343.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 12). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มูลนิธิพัฒนาข้าราชการ. (2562). โครงการอบรมหลักสูตร "ท้องถิ่นคุณธรรม : ผู้นำท้องถิ่นยุคใหม่" รุ่น 7. สืบค้นวันที่ 27 กรกฎาคม 2568, จาก http://www.uttaraditlocal.go.th/system_files/257/b2a875d0e065c485ad8898790b66922b.pdf
วิไล ธรรมวาจา, & สมศิริ สิงห์ลพ. (2567). 3-ACTIVE: แนวทางการพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี, 12(2), 1–15.
ศรีนวล แตงภู่, เชาวฤทธิ์ โสภักดี และ ขวัญนภา วงศ์ไพศาลสิริกุล. (2561). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ ชุมชนบ้านร่องหมากน้อย ตำบลกลันทา อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารบัณฑิตศาส์น มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 16(1), 255–266.
สุธิมา เทียนงาม, วิไลลักษณ์ ลังกา, อิทธิพัทธ์ สุวทันพรกูล, & ฐาปนีย์ ธรรมเมธา. (2565). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างสมรรถนะการวิจัยชุมชนสำหรับผู้นำชุมชน ผ่านการเรียนรู้แบบผสมผสานสื่อสังคมออนไลน์โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 7(8), 198–213.
อติพร เกิดเรือง. (2563). แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนในเทศบาลตำบลบ่อเงิน อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 7(3), 198–211.
Craft, A. (2005). Creativity in schools: Tensions and dilemmas. Routledge.
Craft, A. (2008). Creativity in schools: From drought to tsunami. University of Exeter.
Knowles, M. S. (1980). The modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy (Rev. and updated ed.). Cambridge Adult Education.
Maslow, A. H. (1970). Motivation and personality (2nd ed.). Harper & Row.
Mezirow, J. (1997). Transformative learning: Theory to practice. New Directions for Adult and Continuing Education, 74, 5–12.
Partnership for 21st Century Learning. (2019). Framework for 21st century learning. Washington, DC: Battelle for Kids.
Rogers, C. R. (1961). On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy. Houghton Mifflin.
Taba, H. (1962). Curriculum development: Theory and practice. Harcourt, Brace & World.
Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Jossey-Bass.
UNESCO. (2015). Rethinking Education: Towards a global common good? UNESCO Publishing.
United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development (A/RES/70/1). Retrieved June 22, 2067, from https://sdgs.un.org/2030agenda
Wenger, E. (1998). Communities of Practice: Learning, Meaning, and Identity. Cambridge University Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มจร การพัฒนาสังคม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
