กลไกการส่งเสริมและพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม: การวิเคราะห์องค์ความรู้ บทบาท และเครือข่ายของลิเกป่า คณะถาวร สุนทรศิลป์ จังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้ การวิเคราะห์บทบาทและเครือข่ายเพื่อการส่งเสริมและพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของการแสดงลิเกป่าคณะถาวร สุนทรศิลป์ จังหวัดตรัง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ปราชญ์ชาวบ้านด้านศิลปะการแสดงลิเกป่า ผู้ที่เข้าร่วมในการแสดง เยาวชน ตัวแทนจากสถาบันการศึกษา สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน ประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอและตัวแทนผู้องค์กรธุรกิจ รวมจำนวน 16 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา สรุปภาพรวมโดยการพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า องค์ความรู้เกี่ยวกับการแสดงลิเกป่า ด้านประวัติความเป็นมา มีการสืบทอดมาไม่น้อยกว่า 70 - 80 ปี มีองค์ประกอบในการแสดง ประกอบด้วย ด้านนักแสดง เนื้อร้อง เครื่องดนตรี การแต่งกาย โรงลิเกป่า ความเชื่อ และลำดับการแสดง การวิเคราะห์บทบาทของการแสดงลิเกป่า ประกอบด้วย บทบาทในการสร้างอัตลักษณ์ร่วมของชุมชน การให้การศึกษา การอบรมบ่มเพาะ การให้ความบันเทิง การสืบทอดความเชื่อ การประสานความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกลุ่มต่าง ๆ และการสร้างความทรงจำร่วมกัน การวิพากษ์วิจารณ์สังคม การวิเคราะห์เครือข่ายเพื่อการส่งเสริมและพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ประกอบด้วย หน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ สถาบันการศึกษา ผู้นำชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตรัง หน่วยงานภาคเอกชน ได้แก่ สภาวัฒนธรรมอำเภอสิเกา และองค์กรธุรกิจในชุมชน ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า กลไกในการส่งเสริมและพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมลิเกป่า จะต้องมีการบูรณาการองค์ความรู้ดั้งเดิมให้เข้ากับบทบาทที่มีการปรับตัวตามยุคสมัยและกลไกของภาคีเครือข่ายที่จะต้องทำงานแบบประสานความร่วมมือเพื่อความยั่งยืนของการแสดงลิเกป่า