ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมจากการสวดพระมาลัยคณะวารี ปัญญาอภิวงศ์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมจากการสวดพระมาลัย คณะวารี ปัญญาอภิวงศ์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร แผ่นบันทึกภาพเคลื่อนไหวพระมาลัย การสัมภาษณ์เชิงลึก ข้อมูลภาคสนามในงานพิธีศพ งานตามส่วนราชการ และงานเอกชน ประกอบกับการสังเกตการณ์ภาคสนาม กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ คนสวดพระมาลัยในฐานะต้นเสียงหรือแม่เพลง จำนวน               4 คน ใช้วิธีการเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง และนำเสนอข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบ ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมได้ 4 ประการ คือ ประการแรก ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมด้านความเชื่อ ได้แก่ ความเชื่อตามหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา และความเชื่อทางไสยศาสตร์ ประการที่สอง ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมทางด้านภูมิปัญญาพื้นบ้าน ได้แก่  การหาอยู่หากินตามธรรมชาติ การคมนาคม สถาปัตยกรรมบ้านเรือนไทย เครื่องมือเครื่องใช้ในการหาอยู่หากินตามธรรมชาติ สัญญาณบอกเวลาโดยเฉพาะเสียงย่ำฆ้อง การแต่งกาย เครื่องดนตรี และธรรมเนียมการทำศพของผู้ที่มีบรรดาศักดิ์สูง ประการที่สาม ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมทางภาษาที่ปรากฏในตัวบทพระมาลัย ได้แก่ สำนวน การใช้คำแทนตัวผู้พูดและคู่สนทนา การพูดแบบไม่ตรงไปตรงมา ภาษาถิ่นใต้ และภาษาบาลี และประการที่สี่ ภาษาที่สะท้อนวัฒนธรรมทางด้านค่านิยม ได้แก่ การรักนวลสงวนตัวของผู้หญิง ค่านิยมในด้านความงามของผู้หญิงโดยเฉพาะสรีระภายนอก สะท้อนให้เห็นว่าการสวดพระมาลัยให้ทั้งคติธรรมคำสอนและความบันเทิงใจแล้ว ภาษายังเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการสะท้อนวัฒนธรรมด้านความเชื่อ วิถีชีวิต ภูมิปัญญา และค่านิยมที่ทรงคุณค่าต่อสังคม