รูปแบบการแก้ปัญหาความยากจนแบบมุ่งเป้าพื้นที่ตำบลหัวเมือง อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการแก้ปัญหาความยากจนแบบมุ่งเป้าพื้นที่ตำบลหัวเมือง อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม กลุ่มเป้าหมาย คือ คนจนในระบบกับการระบุโดยผู้นำชุมชน ภาคีเครือข่ายรวมทั้งสิ้น 79 คน ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างเป็นเครื่องมือในการวิจัย และใช้เทคนิคการสัมภาษณ์ การเสวนาของผู้เกี่ยวข้อง และการสังเกตการณ์ในการจัดเก็บและรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา โดยผลการวิจัยพบว่า ศักยภาพของพื้นที่ตำบลหัวเมืองเป็นพื้นที่ทางการเกษตรที่เป็นเกษตรพื้นที่สูงเป็นหลัก มีสภาพอากาศเย็น และมีลักษณะทางกายภาพทางด้านความเป็นอยู่ของชุมชนที่มีการรักษาขนบธรรมเนียมดั้งเดิมของวิถีชีวิต ชาติพันธ์ ซึ่งได้มาจากการร่วมกันในการวิเคราะห์ศักยภาพชุมชนแล้วนำไปสู่การนำฐานทรัพยากรทางสังคมมาสร้างมูลค่าเพิ่มและนำไปสู่การเป็นโมเดลแก้จนภายใต้แนวคิด “หัวเมือง เมืองแห่งวิถีเกษตรพื้นที่สูงและท่องเที่ยววิถีชุมชน” ซึ่งประกอบด้วย 3 แกนหลัก คือ แกนที่ 1 การวิเคราะห์และกำหนดผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย แกนที่ 2 คนจนเป้าหมายหลักและศักยภาพทุนของชุมชน และแกนที่ 3 การกำหนดกิจกรรม วิธีการหรือแนวปฏิบัติในการดำเนินการแก้ไขปัญหาความยากจน ซึ่งจากการนำร่องการทำเกษตรไม้ดอกด้วยดอกดาวเรือง การเพาะเลี้ยงจิ้งหรีดทองดำสายน้ำแร่แจ้ซ้อน และการทำกิจกรรมเพื่อการท่องเที่ยวในชุมชน โดยจากผลการใช้โมเดลแก้จนจาก 3 แกนหลักในตำบลหัวเมืองสามารถนำไปสู่การแก้ไขปัญหาความยากจนแบบเบ็ดเสร็จและแม่นยำได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนต่อไปได้