การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการดำเนินชีวิตในสังคมยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

               งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับหลักไตรสิกขา เพื่อศึกษาหลักการและแนวคิดเกี่ยวกับสังคมยุคดิจิทัล และเพื่อศึกษาแนวทางการประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการดำเนินชีวิตในสังคมยุคดิจิทัล ดำเนินการศึกษาโดยวิธีการวิจัยเอกสารจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ได้แก่ พระไตรปิฎก อรรถกถา หนังสือ ตำรา เอกสาร สิ่งพิมพ์ทางวิชาการ งานวิจัย วิทยานิพนธ์ และแหล่งข้อมูลออนไลน์ ทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา เพื่อนำเสนอข้อมูลและข้อเสนอแนะ

               ผลการวิจัยพบว่า

               1) ไตรสิกขา คือ ข้อศึกษาและปฏิบัติ 3 ประการ ที่เป็นหลักสำหรับศึกษา ฝึกหัดอบรมกาย วาจา จิตใจ และปัญญา ให้มีความพร้อมต่อการปฏิบัติหน้าที่ ประกอบด้วย ศีล คือ การพัฒนาที่เริ่มจากร่างกาย วาจา อันเป็นส่วนภายนอกที่เห็นได้ง่าย ให้มีสภาวะปกติ และให้เกิดความสงบเรียบร้อยในกลุ่ม ในสังคม สมาธิ คือ การพัฒนาด้านจิตใจ ที่มีความตั้งมั่น เข้มแข้ง พร้อมกล้าต่อการเผชิญปัญหาอุปสรรค และช่วยส่งเสริมให้ปัญญาได้ทำงานอย่างอิสระ คล่องแคล่ว สามารถแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ได้ด้วยดี

               2) สังคมยุคดิจิทัลเป็นยุคของสังคมมนุษย์ที่เกิดขึ้นโดยผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์และเป็นเครือข่าย จะเห็นมนุษย์ในสังคมไทยได้ยอมรับรูปแบบทางอิเล็กทรอนิกส์ในหลายลักษณะที่จะมีความสัมพันธ์ระหว่างกันที่แพร่หลายคือ ทางสื่อวิทยุ และโทรทัศน์ โทรศัพท์และทางอินเตอร์เน็ต ที่เอื้อต่อการสื่อสารแบบโต้ตอบกันได้ทั้งสองทิศทาง สังคมมนุษย์จึงเกิดขึ้นได้แม้ว่ามนุษย์นั้นมิได้อยู่ในสถานที่เดียวกันได้ทั้งสองทิศทาง สังคมมนุษย์จึงเกิดขึ้นได้แม้ว่ามนุษย์นั้นมิได้อยู่ในสถานที่เดียวกัน ความห่างกันโดยระยะทางจึงมิใช่อุปสรรคสำหรับมนุษย์มิได้อยู่ในสถานที่เดียวกัน ความห่างกันโดยระยะทางจึงมิใช่อุปสรรคสำหรับมนุษย์ในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างกันอีกต่อไป ซึ่งส่งผลทั้งทางบวกและทางลบต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์

              3) มนุษย์ในสังคมยุคดิจิทัลต้องมีการพัฒนาตนทั้งด้านกาย วาจา ใจ ให้มีอิสระเหนือการถูกครอบงำด้วยอำนาจความยั่วยวนในรูปแบบต่าง ๆ ที่จะก่อให้เกิดการล่วงละเมิด หรือเสียสภาวะปกติทางกาย วาจา ใจ ของตน โดยในด้านของศีลสิกขา เป็นการพัฒนาในเรื่องของพฤติกรรม ที่มีความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพหรือโลกแห่งวัตถุ สิ่งแวดล้อมทางสังคมและโลกแห่งชีวิต รวมถึงการประกอบอาชีพ ด้านจิตสิกขา หรือสมาธิ เป็นการคุณภาพจิต สมรรถภาพจิต และสุขภาพจิต และปัญญาสิกขา คือ ศึกษาในเรื่องปัญญา พัฒนาด้านปัญญา ซึ่งมีการพัฒนาอยู่หลายระดับ