แนวทางการพัฒนาทุนทางสังคมเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตของชาวผู้ไทย บ้านคำกั้ง อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาทุนทางสังคมและวัฒนธรรมชาวผู้ไทยบ้านคำกั้ง ตำบลเหล่าใหญ่ อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ และ 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาการศึกษาเรียนรู้ตลอดชีวิตบนฐานทุนทางสังคม เป็นวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม สังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม และการถอดบทเรียน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง จำนวน 25 คน โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือในการวิจัยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และแนวคำถามการถอดบทเรียน วิเคราะข้อมูลเชิงเนื้อหา (Content analysis) และตรวจสอบด้วยเทคนิคสามเส้า (Triangulation technique) ผลการศึกษาพบว่า 1) ทุนทางสังคมและวัฒนธรรมชาวผู้ไทย ประกอบด้วย 1.1) ประวัติศาสตร์ชุมชน เป็นกลุ่มชาวผู้ไทยที่มีต้นกำเนิดบรรพบุรุษเดิมมาจากลุ่มน้ำดำ-แดงของสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเหมือนกับชาวผู้ไทยกลุ่มอื่น 1.2) บริบทของพื้นที่ในปัจจุบัน บรรพบุรุษชาวคำกั้งได้แยกตัวออกจากชาวผู้ไทยกลุ่มใหญ่จากเมืองกุดสิมนารายณ์ 1.3) สังคมและวัฒนธรรมชาวผู้ไทย เชื่ออำนาจเหนือธรรมชาติ เชื่อขนบธรรมเนียมฮีตสิบสองคองสิบสี่ เชื่อในพระพุทธศาสนา และ 1.4) ศักยภาพและทุนทางสังคมที่เป็นรากฐานการเรียนรู้ตลอดชีวิต มิติกระบวนการ และมิติปัจจัยแวดล้อม และ 2) แนวทางการพัฒนาการเรียนรู้ตลอดชีวิตโดยใช้ทุนทางสังคมเป็นฐาน มีองค์ประกอบ 4 ด้าน คือ บริบททางสังคม ทุนทางสังคม การอบรมกล่อมเกลา และการเสริมสร้างวงจรการเรียนรู้ตลอดชีวิตโดยใช้ทุนทางสังคมเป็นฐาน และปัจจัยสนับสนุนคือ การผสมผสานและปรับตัวให้เท่ากับปัจจุบัน และสอดแทรกความรู้ ทักษะ และความสามารถให้เกิดวงจรการเรียนรู้