การประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาเพื่อเสริมพลังอำนาจสุขภาวะชุมชน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทและสถานการณ์ด้านสุขภาวะชุมชนของชุมชนกรณีศึกษาจาก 4 ภูมิภาค และ 2) ศึกษาแนวทางการประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาเพื่อเสริมพลังอำนาจ สุขภาวะชุมชน เป็นวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม สังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม และการสำรวจ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ แกนนำชุมชนต้นแบบที่มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการทำงานสร้างเสริมสุขภาวะชุมชนคัดเลือกแบบเจาะจงจากตัวแทนชุมชนต้นแบบจากตัวแทน 4 ภูมิภาค ได้แก่ 1) ภาคเหนือ 2) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3) ภาคกลาง และ 4) ภาคใต้ จากภูมิภาคละ 10 คน จำนวนทั้งหมด 40 คน โดยวิเคราะข้อมูลเชิงเนื้อหา ถอดบทเรียน และสรุปภาพรวม ผลการวิจัย พบว่า 1) บริบทและสถานการณ์ด้านสุขภาวะชุมชนทั้ง 4 ภูมิภาค ได้แก่ 1) ชุมชนต้นแบบมีต้นทุนทางสังคมและวัฒนธรรม มีประวัติศาสตร์ มีประเพณีและวัฒนธรรมที่เป็นแบบแผนของการดำเนินชีวิตเป็นอัตลักษณ์ มีการดำเนินชีวิตที่สอดรับกับสังคมและวัฒนธรรมของแต่ละของชุมชนมีการจัดการชุมชนในรูปแบบ “บ้าน วัด โรงเรียน” เป็นแนวทางพัฒนาชุมชนนำไปสู่สุขภาวะชุมชนที่ดี 2) ประชากร อาชีพ และรายได้ ส่วนใหญ่มีรายได้จากการเกษตร และรับจ้างทั่วไป และ 3) กลุ่มผู้นำและความสัมพันธ์ทางสังคม ผู้นำมีบทบาทในการขับเคลื่อนงานสร้างเสริมสุขภาวะของชุมชน และประสานความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกชุมชนได้ และ 2) การประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาเพื่อเสริมพลังอำนาจสุขภาวะชุมชน มี 4 ระดับในการนำไปใช้ คือ 1) การเข้าใจ 2) การเข้าถึง 3) การพัฒนา และ 4) การยกระดับขยายผล โดยมีเป้าหมายหลักคือ การอยู่ร่วมกันแบบสังคมเครือญาติและความสุขของชุมชน และสร้างมรรคผลสมดุลแบบพึ่งพาตนเองให้สมบูรณ์ที่สุด