ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมผ่านการแสดงหนังตะลุง คณะจงเจริญ ศ.ศรีพัฒน์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมผ่านการแสดงหนังตะลุง คณะจงเจริญ ศ.ศรีพัฒน์ ตำบลบ้านยาง อำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร แผ่นบันทึกภาพเคลื่อนไหว การสัมภาษณ์เชิงลึก ข้อมูลภาคสนามในงานแสดงตามส่วนราชการ และเอกชน ประกอบกับการสังเกตการณ์ภาคสนาม ผลการวิจัยพบว่า ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมผ่านการแสดงหนังตะลุงได้ 4 ประการ คือ ประการแรก ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมทางด้านคติธรรม ได้แก่ คติธรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น การมองความจริงของชีวิตตามหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาในด้านความไม่เที่ยง
แห่งชีวิต การสั่งสมบุญ พรหมวิหาร 4 เบญจศีล และคติธรรมเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น ตรัยสรณ
คุณบิดรมารดา ครูบาอาจารย์ ประการที่สอง ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมทางด้านวัตถุ ได้แก่ อาหารอย่างข้าวต้ม และใบกระท่อม สถาปัตยกรรมของตึกหรืออาคารพานิชย์ เครื่องมือเครื่องใช้อย่างโทรศัพท์ การแต่งกายของผู้หญิงตามยุคสมัย เช่น เสื้อสายเดี่ยว เสื้อเว้าหน้าเว้าหลัง และการประกอบอาชีพทำกิจการส่วนตัวหรือค้าขาย ประการที่สาม วัฒนธรรมทางภาษาที่ปรากฏในตัวบทหนังตะลุง ได้แก่ การใช้คำแทนตัวผู้พูดและคู่สนทนา สำนวนสุภาษิต การพูดแบบไม่ตรงไปตรงมา และการสร้างคำขึ้นจากภาษาถิ่นใต้ และประการที่สี่ ภาษาสะท้อนวัฒนธรรมทางด้านค่านิยม ได้แก่ วิธีการครองเรือน วิธีการเลือกคู่ครอง และการชมความงามของผู้หญิง สะท้อนให้เห็นว่าการแสดงหนังตะลุงให้ทั้งคติธรรมคำสอนและความบันเทิงใจแล้ว ภาษายังเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการสะท้อนวัฒนธรรมด้านคติธรรม เครื่องมือเครื่องใช้ร่วมสมัย และค่านิยมที่ทรงคุณค่าต่อสังคม