ความสัมพันธ์พระพุทธศาสนากับการเมืองการปกครองไทย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนากับการเมืองการปกครองในสมัยพุทธกาลและความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนากับการเมืองการปกครองไทยไทยในปัจจุบัน โดยต้องการแสวงหาคำตอบข้อคำถามว่า ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนากับการเมืองการปกครองสมัยพุทธกาลเป็นอย่างไร และความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนากับการเมืองการปกครองไทยในปัจจุบันเป็นอย่างไร พบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนากับรัฐในสมัยพุทธกาลความสัมพันธ์กันทั้งในส่วนศาสนธรรมและศาสนบุคคล โดยรัฐมีบทบาทต่อประชาชนคือการจัดการบริหารการปกครองให้ประกอบชอบด้วยธรรมจัดสรรผลประโยชน์และทรัพยากรของชาติให้ประชาชนได้เข้าถึงอย่างเสมอภาค เป็นต้น และรัฐก็มีหน้าที่พันธกิจต่อพระพุทธศาสนาในการให้การอุปถัมภ์ส่งเสริมพระพุทธศาสนาและบรรพชิตให้สามารถประพฤติปฏิบัติธรรมรวมถึงประกาศพระศาสนาได้โดยสะดวก อีกทั้งผู้ปกครองจะต้องมีหลักพุทธธรรมาภิบาลใช้เป็นหลักในการปกครอง ในส่วนพระพุทธศาสนา พระพุทธองค์ทรงแสดงหลักธรรมสำหรับการปกครองไว้เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ปกครองตลอดจนประชาชนทั่วไปได้มีหลักในการประพฤติปฏิบัติ ส่วนความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนาและการเมืองการปกครองไทยในปัจจุบัน มีความเกื้อกูลกัน โดยรัฐสนับสนุนส่งเสริมพระพุทธศาสนาผ่านนโยบายหรือโครงการต่าง ๆ เช่น หลัก “บวร” บ้าน วัด โรงเรียน เพื่อให้ประชาชนทุกภาคส่วนซึมซับหลักพระธรรมคำสอนมาเป็นหลักในการดำรงชีวิตปฏิบัติหน้าที่แห่งตนไปตามทำนองคลองธรรม ในส่วนของคณะสงฆ์ก็มีบทบาทเผยแผ่พระสัทธรรมคำสอนโดยสอดคล้องต่อการเมืองการปกครองไทยในปัจจุบันคือการปกครองในระบอบประชาธิปไตย โดยมหัพภาคทั้งฝ่ายศาสนจักรคือพระพุทธศาสนาทั้งฝ่ายอาณาจักร คือระบอบการปกครองไทยมีเป้าประสงค์ให้ประชาชนเป็นพลเมืองที่ดีตามหลักพระศาสนา