แนวทางการจัดการทุนทางวัฒนธรรมเพื่อฟื้นฟูการปลูกพืชใบพลูในชุมชนต้นแบบ จังหวัดสงขลา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบททางวัฒนธรรม ความเชื่อ และภูมิปัญญาการรักษาโรคด้วยพืชใบพลูในชุมชนต้นแบบ เพื่อศึกษาทุนทางวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับพืชใบพลูในชุมชนต้นแบบ และเพื่อศึกษาแนวทางการใช้ทุนทางวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับพืชใบพลูฟื้นฟูการปลูกใบพลูในชุมชนต้นแบบของจังหวัดสงขลา เป็นการวิจัยโดยวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์ และสังเกตการณ์ แบบมีส่วนร่วม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ปลูกพลู ผู้รับซื้อ ผู้ค้าปลีก จำนวน 40 คน 2) กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำพิธีกรรม ปราชญ์ชุมชน จำนวน 10 คน 3) สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล พัฒนาชุมชน จำนวน 10 คน รวมทั้งสิ้นจำนวน 60 คน ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและสรุปภาพรวม พื้นที่การศึกษาในระดับตำบลได้แก่ จะโหนง สนามชัย ท่าข้าม และทุ่งหวัง เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ การสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ด้วยการสนทนากลุ่มและการสะท้อนคิดแบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า ทุนทางวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับพืชใบพลู ได้แก่ วัฒนธรรมด้านวิถีชีวิตภูมิปัญญาการปลูก ประเพณีพิธีกรรมและความเชื่อ วัฒนธรรมทางการค้า และวัฒนธรรมด้านการรักษาโรค สำหรับแนวทางการฟื้นฟูการปลูกพลูในชุมชนต้นแบบ ได้แก่ 1) สร้างความตระหนักรู้ในคุณค่าและมูลค่าของใบพลูไปสู่เยาวชนรุ่นใหม่ 2) สร้างแหล่งเรียนรู้พืชพลู เพื่อเป็นศูนย์กลางเรียนรู้การปลูกพลู จัดกิจกรรมส่งเสริมอาชีพ และเผยแพร่ความรู้สู่สาธารณะ และ 3) สร้างกลุ่มอาชีพปลูกพลู เพื่อเพิ่มผลผลิต รูปแบบเหล่านี้เป็นแนวทางจัดการฟื้นฟูการปลูกพลูบนฐานบูรณาการวัฒนธรรมพลู ภายใต้แนวคิด การรักษา สืบทอด ต่อยอด เพื่อให้การฟื้นฟูปลูกพลูของชุมชนเกิดยั่งยืน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาที่ดิน. (2564). แนวทางการส่งเสริมการเกษตรที่เหมาะสม จังหวัดสงขลา. เรียกใช้เมื่อ 6 มีนาคม 2565 จาก https://www.ldd.go.th/Agri-Map/Data/S/ska.pdf
กัญญารัตน์ แก้วกมล และคณะ. (2563). การใช้ทุนทางวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน. วารสารวิชาการมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์, 11(1), 75-91.
การศึกษานอกโรงเรียน. (2560). เยี่ยมแหล่งเรียนรู้การปลูกพืชผสมผสานบ้านพลู. เรียกใช้เมื่อ 19 มีนาคม 2565 จาก http://sk.nfe.go.th/hatyai13/index.php
ขวัญเรือน บุญกอบแก้ว. (2562). แนวทางการปรับใช้ทุนทางวัฒนธรรมในการพัฒนาชุมชนบ้านวังหอน ตำบล วังอ่าง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 10 (ฉบับพิเศษ), 188-209.
คัชพล จั่นเพชร และพิทักษ์ ศิริวงศ์. (2560). การบูรณาการทุนทางวัฒนธรรมสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนบ้านชากแง้ว อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี. Journal of Community Development Research Humanities and Social Science, 10(1), 111-121.
จีรวรรณ ศรีหนูสุด และวนิษา ติคํา. (2561). วัฒนธรรมหมากและการจัดการหมากของตำบล บางสวรรค์ อำเภอพระแสง จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารมนุษย์และสังคมศาสตร์, 10(2), 317-352.
ชนิตร์นันท์ สุริยวิทยาเวช. (2562). จากยุทธศาสตร์ 20 ปีสู่ แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพร ไทย ด้วยการบูรณาการการศึกษาเกษตร. วารสารครุศาสตร์อุตสาหกรรม, 18(1), 240- 250.
ชวดี โกศล. (2561). การบริหารจัดการทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ในเขตพื้นที่ภาคเหนือ ของประเทศไทย. ใน ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย . มหาวิทยาลัยรังสิต.
นิภาวรรณ์ เจริญลักษณ์ และคณะ. (2561). การศึกษาภูมิปัญญาและการอนุรักษ์ ฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวสวนส้มโอลุ่มแม่น้ำนครชัยศรี. สักทอง. วารสารมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์ (สทมส.), 24(1), 181-198.
เปรมชัย จันทร์จำปา. (2558). การจัดการทุนทางวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาเมื่อในเขตเทศบาลนคร สงขลา. ใน วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาบริหารรัฐกิจ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วาสนา อาจสาลิกรณ์ และคณะ. (2563). ทุนทางวัฒนธรรมกับการส่งเสริมศักยภาพชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถีไทยดำ บ้านวังน้ำ ตำบลวังยาง อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร. วารสารพิกุล, 18(2), 269-287.
ศูนย์ข่าวหาดใหญ่. (2560). ชาวทุ่งหวังปลูกพลูอินโดนีเซียสร้างรายได้เสริม ส่งออกต่างประเทศ. เรียกใช้เมื่อ 22 มีนาคม 2565 จาก https://mgronline.com/south/detail/9600000033372
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560-2579) (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการ ยุทธศาสตร์ชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สุธิดา พฤกษ์อุดม. (2563). จังหวัดสงขลา ส่งเสริมการพัฒนาสมุนไพรแบบครบวงจร รองรับโครงการพัฒนาเมืองสมุนไพร (Herbal City). เรียกใช้เมื่อ 14 มีนาคม 2565 จาก https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG200811112619814
สุพิชฌาย จินดาวัฒนภูมิ. (2561). วัฒนธรรมการกินหมากในสังคมไทยสมัยก่อน. ใน วิรัตน์ ปิ่นแก้ว (ประธาน), งานประชุมวิชาการระดับชาติ (ครั้งที่ 10). มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม: นครปฐม.
โสพิศ โพธิสุวรรณ. (2543). การศึกษาเปรียบเทียบวัฒนธรรมการทำสวนพลูปากหรามกับพลูวังโหลจังหวัดนครศรีธรรมราช. ใน วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยทักษิณ.
อัญธิชา มั่นคง. (2560). บทบาทของทุนทางวัฒนธรรมกับการพัฒนาเศรษฐกิจ ชุมชน กรณีศึกษาชุมชนในตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย, 12(39), 90-100.
อุทิศ ทาหอม และสุนันท์ เสนารัตน์. (2561). แนวทางการเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจสินค้าทางวัฒนธรรมขนมทองม้วนของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านยาง ตําาบลบ้านยาง อําเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 14(1), 7-25.
