การพัฒนาศักยภาพเครือข่ายเพื่อยกระดับมาตรฐานและแปรรูปข้าวอินทรีย์ ของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ จังหวัดอุดรธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาศักยภาพเครือข่ายของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ จังหวัดอุดรธานี 2) ยกระดับมาตรฐานข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ จังหวัดอุดรธานี และ 3) ยกระดับการแปรรูปข้าวอินทรีย์ ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ การตลาดของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ จังหวัดอุดรธานี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากกลุ่มเป้าหมาย 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ 1.1) ประธานวิสาหกิจชุมชนกลุ่มข้าวอินทรีย์ 1.2) เจ้าหน้าที่สำนักงานเกษตร 1.3) เจ้าหน้าที่กรมการข้าว 1.4) เจ้าหน้าที่สำนักงานพาณิชย์จังหวัด 1.5) เกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ และ 6) ผู้ทรงคุณวุฒิจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านข้าวอินทรีย์ จำนวน 10 คน 2) กลุ่มผู้เข้าฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ คือ สมาชิกวิสาหกิจชุมชน จำนวน 50 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์ การสำรวจพื้นที่ ข้อสรุปจากการประชุมกลุ่มย่อยและการจัดเวที และการสังเกตพฤติกรรม ผลการวิจัย พบว่า ในส่วนของการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายเกษตรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ ดำเนินการโดยใช้กระบวนการการก่อตัวของเครือข่ายความร่วมมือ กระบวนการสร้างความร่วมมือ และกระบวนการดำเนินงานของเครือข่ายความร่วมมือ ในส่วนของการยกระดับมาตรฐานข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ เครือข่ายมีการกำหนดมาตรฐานในการปลูกข้าวอินทรีย์ ตามมาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ.9000-2564 เกษตรอินทรีย์ : การผลิต การแปรรูป การแสดงฉลาก และการจำหน่ายผลิตผลและผลิตภัณฑ์อินทรีย์ที่กำหนด และยกระดับการแปรรูปข้าวอินทรีย์ ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ การตลาด ทำให้เกิดเป็นเครื่องดื่มข้าวกล้องงอก 5 สายพันธุ์ “หอมนาคา” สร้างรายได้เพิ่มขึ้นให้กับเครือข่าย เครือข่ายเกิดความเข้มแข็ง และส่งผลให้เกิดการบริหารเครือข่ายที่มีประสิทธิภาพสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ในมิติด้านสังคม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมการข้าว. (2560). คู่มือโครงการพัฒนาและส่งเสริมระบบการผลิตข้าวอินทรีย์ ปี 60. กรุงเทพมหานคร: สำนักส่งเสริมการผลิตข้าว กรมการข้าว.
กรมส่งเสริมการเกษตร. (2564). การประเมินศักยภาพวิสาหกิจชุมชน. เรียกใช้เมื่อ 1 ตุลาคม 2565 จาก https://www.doae.go.th/index.php
คณะกรรมการพัฒนาเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ. (2560). หลักการเกษตรอินทรีย์. เรียกใช้เมื่อ 1 ตุลาคม 2565 จาก http://www.greennet. or.th/article/1006
คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2565). การผสานคุณค่าของระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพในระบบข้าวของประเทศไทย การวัดค่าที่สำคัญในระบบข้าว: การสังเคราะห์ผลและข้อเสนอแนะ. เรียกใช้เมื่อ 15 ธันวาคม 2565 จาก https://teebweb.org/wp-content/uploads/ 2023/04/TEE BAgriFood-Thailand-IKI-Organic-Rice-Synthesis-in-Thai.pdf
จารุวรรณ ฟูตั๋น และคณะ. (2560). ปัจจัยที่มีผลต่อการ ยอมรับเกษตรดีที่เหมาะสมในการปลูกผักปลอดภัยของ เกษตรกรในศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ จังหวัดเชียงใหม่. วารสารเกษตร, 33(3), 397-404.
ชมภูนุช หุ่นนาค และคณะ. (2563). แนวทางการจัดการวิสาหกิจชุมชน : ศึกษาเฉพาะกรณีศูนย์สาธิตการเกษตร ร้านค้าชุมชน ตำบลท่าเสา อำเภอไทรโยค จังหวัด กาญจนบุรี. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 13(2), 21-53.
ชยาพร วัฒนศิริ และคณะ. (2553). การวิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จของผักเกษตรอินทรีย์. ใน รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ฐากรู อนุสรณ์พาณิชกุล และคณะ. (2561). รูปแบบวิสาหกิจชุมชนที่ประสบความสำเร็จในประเทศไทย. วารสารราชภัฏเพชรบูรณ์สาร, 20(1), 9-18.
ดุษฏี นาคเรือง และคณะ. (2560). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อผลการดเนินงานของวิสาหกิจชุมชนจังหวัดยะลา. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 9(17), 69-77.
ยุพิน เถื่อนศรี และนิชภา โมราถบ. (2559). การพัฒนาเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ในจังหวัดอุตรดิตถ์ กรณีศึกษา ตำบลวังกะพี้ อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลําปาง, 5(2), 116-131.
วิณากร ที่รัก และจีรวัฒน์ แพงแสน. (2565). การวิเคราะห์โอกาสการยกระดับฟาร์มโคนมทั่วไปเป็นฟาร์มโคนมอินทรีย์ในอำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี. วารสารเกษตรและอาหาร มรวอ., 1(1), 16-24.
สัญญา เคณาภูมิ. (2558). แนวทางการพัฒนาประสิทธิผลของวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการแพรกาฬสินธุ์, 2(3), 68-85.
สำนักงานเกษตรและสหกรณ์ จังหวัดอุดรธานี. (2566). ข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดอุดรธานีประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566. เรียกใช้เมื่อ 5 มกราคม 2566 จาก https://www.opsmoac.go.th/udonthani-dwl-files-452791791883
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 – 2564). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานจังหวัดอุดรธานี. (2566). แผนพัฒนาจังหวัดอุดรธานี พ.ศ.2566-2570. เรียกใช้เมื่อ 7 มกราคม 2566 จาก http://www.udonthanilocal.go.th/system_files/256/d9666fa5dddc3130144
สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2564). มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ.9000-2564 เกษตรอินทรีย์ : การผลิต การแปรรูป การแสดงฉลาก และการจำหน่ายผลิตผลและผลิตภัณฑ์อินทรีย์. เรียกใช้เมื่อ 1 ธันวาคม 2565 จาก https://www.acfs.go.th/files/files/ commodity-standard/20211127154547_899058.pdf
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2565). ผลผลิตสินค้าทางการเกษตรของจังหวัดอุดรธานี ปี 2565. เรียกใช้เมื่อ 2 ธันวาคม 2565 จาก http://mis-app.oae.go.th/area/ลุ่มแม่น้ำ/แม่น้ำชี/อุดรธานี
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2565). สถิติการเกษตรของประเทศไทย ปี 2565. เรียกใช้เมื่อ 1 ธันวาคม 2565 จาก https://www.oae.go.th/assets/portals/1/files/jounal/2566/yearbook2565.
สุฑามาศ ยิ้มวัฒนา และคณะ. (2564). การพัฒนาบรรจุภัณฑ์และตราสินค้าผลิตภัณฑ์กล้วยแปรรูปแขวงเมืองวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง. วารสารวิทยาการจัดการปริทัศน์, 23(1), 1-12.
อัปสร อีซอ และคณะ. (2562). การพัฒนาผลิตภัณฑ์กลุ่มกะลามะพร้าวบ้านท่าสาป จังหวัดยะลาตามแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา, 14(3), 417-423.
อุทัย ปริญญาสุทธินันท์. (2560). วิสาหกิจชุมชน ปฏิทรรศน์ในการแข่งขันทางธุรกิจ. วารสารมหาวิทยาลัย ศิลปากร ฉบับภาษาไทย, 37(2), 131-150.
Agranoff, R. (2006). Inside Collaborative Networks : Ten Lessons for Public Managers. Public Administration Review, 66(Special Issue), 56-65.
Kotler, P. (2012). Marketing Management. (13th ed). New Jersey: Practice Hall.
Lowndes, V & Skelcher, C. (1998). The Dynamics of Munti-Organisational Partnerships: An Analysis of Changing Modes of Governance. Public Administration Review, 76(2), 313-333.
