สาระสำคัญของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ในยุครัตนโกสินทร์

บทคัดย่อ

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ถูกกำหนดขึ้นเพื่ออุปถัมภ์ คุ้มครอง ทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา มีลักษณะของการใช้ภาษาเฉพาะกลุ่ม เนื่องจากมีการนำคำในพระพุทธศาสนาเข้ามาใช้ในพระราชบัญญัติเป็นจำนวนมาก ภาษาในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์จะต้องมีความกระชับ รัดกุม และต้องสอดคล้องกับพระธรรมวินัยเพื่อเอื้อเฟื้อต่อการปฏิบัติตนของพระสงฆ์ การทำความเข้าใจต้องอาศัยความรู้ทางภาษา การตีความทางภาษา ความรู้ด้านพระธรรมวินัย และความรู้ด้านพระพุทธศาสนาประกอบกันด้วย ดังนั้น พระราชบัญญัติคณะสงฆ์จึงมีความเด่นชัดในด้านของภาษาที่แตกต่างจากพระราชบัญญัติอื่น การศึกษาสาระสำคัญของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ในยุครัตนโกสินทร์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสาระที่ปรากฏในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ทั้ง 6 ฉบับ แสดงให้เห็นถึงสิ่งที่พระราชบัญญัติต้องการสื่อสาร อันเป็นเครื่องมือกำกับบทบาทของพระสงฆ์ในบริบทสังคมยุครัตนโกสินทร์ตอนต้นตราบจนถึงยุคปัจจุบัน ผลการศึกษาพบว่า สาระสำคัญในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์มี 4 ประเภท คือ 1) สาระที่เป็นข้อบังคับหรือคำสั่ง 2) สาระที่เป็นการแจ้งให้ทราบ 3) สาระที่เป็นการอนุญาต และ 4) สาระที่เป็นคำอธิบาย โดยสาระที่เป็นข้อบังคับหรือคำสั่ง เป็นสาระที่มีการพบมากที่สุด รองลงมาคือ สาระที่เป็นการอนุญาต ส่วนสาระที่เป็นการแจ้งให้ทราบและสาระที่เป็นคำอธิบายมีความถี่ในการพบไม่ต่างกัน สาระสำคัญของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ทำให้ทราบเจตนาของผู้ตราพระราชบัญญัติในแต่ละยุคสมัยเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการปกครองคณะสงฆ์ การปกป้องทะนุบำรุงสถาบันพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ ยังเป็นเครื่องสะท้อนอย่างเด่นชัดว่าพระมหากษัตริย์ทรงเป็นเอกอัครศาสนูปถัมภก ทรงอุปถัมภ์ทะนุบำรุงพระพุทธศาสนามาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการศึกษาพระพุทธศาสนา อาจมีการศึกษาลักษณะการใช้ภาษาในพระวินัยปิฎกเพิ่มเติมในอนาคต