รูปแบบการประกอบพิธีอวมงคลในสังคมไทยตามแนวพระพุทธศาสนา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา แนวคิดและทฤษฎี หลักธรรมที่เกี่ยวข้อง การประกอบพิธีอวมงคล และนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับรูปแบบการประกอบพิธีอวมงคลในสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญและสนทนากลุ่ม จำนวน 16 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกับพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา ทำเพื่อความสุขความเจริญแก่ผู้ตาย การทำบุญอวมงคลมี 2 อย่าง คือ 1) การทำบุญหน้าศพ คือ ทำบุญ 7, 50, 100 วัน และ 2) ทำบุญอัฐิ คือ การทำบุญปรารภการตายของบรรพบุรุษที่ท่านล่วงลับไปแล้ว หลักธรรมที่เกี่ยวข้องความจริงของชีวิตเป็นอกุศล เป็นอัพยากฤต เป็นอนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงเป็นทุกข์ ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา การประกอบพิธีอวมงคล มี 2 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบการประกอบพิธีฌาปนกิจศพ แก่ผู้ตายที่เป็นชาวบ้านทั่วไป และ 2) รูปแบบพระราชทานเพลิงศพ ประกอบพิธีแก่บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์แก่สังคม และนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับรูปแบบการประกอบพิธีอวมงคล เป็นองค์ความรู้ใหม่ คือ AAAD Model ประกอบด้วย A = Abhidhamma (พระอภิธรรม) A = (Anattalakkhana Sutta) (อนัตตลักขณสูตร) A = Adittapariya Sutta (อาทิตตปริยายสูตร) D = Dhammaniyam Sutta (ธรรมนิยามสูตร) ธรรมอันประเสริฐ บอกถึงลักษณะของชีวิตว่า มีลักษณะความเป็นไปอย่างไร คือ สามัญลักษณ์ ได้แก่ อนิจจา ทุกขา และอนัตตา เป็นความจริงของชีวิต บอกให้รู้ว่า ชีวิตเป็นสิ่งไม่เที่ยง เปลี่ยนแปลงตามเหตุปัจจัยที่ให้เป็นไป (อนิจจัง) ชีวิตมีความทุกข์ (ทุกขัง) เพราะต้องเปลี่ยนแปลงไป คงทนอยู่อย่างเดิมไม่ได้ หาตัวตนที่แท้จริงที่จะบังคับให้เที่ยงแท้เป็นไปตามอำนาจไม่ได้ (อนัตตา) การประกอบพิธีมีความสำคัญตามแนวพุทธศาสนาให้ความสำคัญจุดมุ่งหมาย ปฏิบัติตามวิถีธรรม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม. (2564). รายงานการประเมินผลการดําเนินงานตามยุทธศาสตร์แผนแม่บทส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2559 - 2564) ฉบับสมบูรณ์. นครปฐม: เพชรเกษมพรินต์ติ้ง กรุ๊ป จํากัด.
ประมวลศักดิ์ ดีมี. (2564). พระพุทธศาสนากับอาชีพขายสินค้าและบริการงานศพ. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์, 7(1), 165-175.
ปราณี วงษ์เทศ. (2534). พิธีกรรมเกี่ยวกับการตายในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์ พริ้นติ้งกรุ๊ป.
ปอรรัชม์ ยอดเณร. (2544). การศึกษาปฏิสัมพันธ์ระหว่างพิธีกรและวิทยากรรายการสุขภาพทางโทรทัศน์ในเชิงชาติพันธุ์วรรณนาแห่งการสื่อสาร. ใน วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวาทวิทยา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระครูกัลยาณธรรมโฆษ (รุ่ง กลฺยาโณ). (2554). การศึกษาคติธรรมจากประเพณีงานศพ: กรณีศึกษาชุมชนตำบลตรวจ อำเภอศรีณรงค์ จังหวัดสุรินทร์. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตสุรินทร์.
พระครูโชติปัญญาโสภณ และคณะ. (2563). ศึกษาคติธรรมที่ปรากฏในพิธีกรรมการบำเพ็ญกุศลศพของชาวพุทธอำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(8), 134-145.
พระครูนิภาธรรมวัตร (มานัส โฉมยา) และคณะ. (2566). วิเคราะห์การสวดพระอภิธรรมในพระพุทธศาสนา. บัณฑิตศึกษาปริทรรศน์ วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์, 11(3), 13-24.
พระครูปลัดสมหมาย อตฺถสิทฺโธ. (2564). การพัฒนาขันธ์ 5 ในอนัตตลักขณสูตร. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์, 6(1), 41-50.
พระครูสุวรรณสารานุกูล (ภิชยพล กตสาโร) และคณะ. (2566). รููปแบบการจัดการศาสนพิธีีและความเชื่อเรื่องพิธีกรรมงานอวมงคลในองค์กรตามแนวพุทธศาสตร์ของสังคมไทย จังหวัดนครราชสีมา. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 10(2), 174-186.
พระครูอมรปัญญารัตน์ (จตุพร อักษรทอง) และคณะ. (2561). การประยุกต์ใช้พุทธปรัชญาในพิธีการจัดการงานศพในประเทศไทย. วารสารเซ็นต์จอห์น, 21(28), 147-162.
พระปราโมทย์ สุทฺธจิตฺโต (เต่าเพ็ชร) และคณะ. (2566). ศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมที่ปรากฏในประเพณีการบำเพ็ญกุศลศพของจังหวัดตรัง. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 10(10), 73-83.
พระมหาธิตินัยต์ ฐิตธมฺโม. (2560). การศึกษาเชิงวิเคราะห์หลักพุทธปรัชญาที่ปรากฏในอาทิตตปริยายสูตร. วารสารพุทธมัคค์, 2(1), 22-27.
พระศรีธีรพงศ์ (อุดม สารเมธี) และคณะ. (2564). ประเพณีงานศพ: กรณีศึกษารูปแบบที่เหมะสมทางสังคมวัฒนธรรม และเศรษฐกิจในการจัดพิธีกรรมของชาวพุทธ เขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานคร. วารสารบัณฑิตศาส์น มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 19(2), 79-93.
พระอธิการหนุ่ม สิริสาโร (อ่องสกุล) และคณะ. (2566). ศึกษาวิเคราะห์การถวายทานตามเทศกาลประเพณีในสังคมไทย. บัณฑิตศึกษาปริทรรศน์วิทยาลัยสงฆ์ นครสวรรค์, 11(2), 45-54.
เมทิกา พ่วงแสง และเพ็ญพิมพ์ พวงสุวรรณ. (2566). ความเชื่อ ความศรัทธา ที่สนับสนุนการท่องเที่ยวในพื้นที่จังหวัดพัทลุง. วารสารศิลปศาสตร์ มทร.ธัญบุรี, 4(2), 58-71.
วิลาวัณย์ สุทธิรักษ์ และคณะ. (2556). วิเคราะห์แนวทางการสื่อสารเพื่อสันติภาพขององค์ทะไลมะที่ 14 ตามหลักพุทธสันติวิธี. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(ฉบับพิเศษ), 323-335.
สมทบ พาจรทิศ และคณะ. (2559). แนวคิดการจัดการศพในพุทธศาสนาเถรวาท. พิฆเนศวร์สาร, 12(2), 115-124.
สรัสวดี คงปั้น และมนต์ ขอเจริญ. (2561). มายาคติความตายที่สื่อสารผ่านพิธีกรรมงานศพของกลุ่มชาติพันธุ์ที่นับถือศาสนาพุทธ: กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ภูไท และกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ. วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิตย์, 12(1), 79-119.
อู๋อวิ๋นหลง. (2561). ช่วงเวลาในการสร้างศาลเจ้าซำไนเก็งกรุงเทพฯ กับความสัมพันธ์ของชาวจีนแคะ. วารสารจีนศึกษามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 11(1), 215-248.
