การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ด้วยยุวมัคคุเทศก์โดยชุมชนมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยยุวมัคคุเทศก์โดยชุมชนมีส่วนร่วม และ 2) หาข้อเสนอแนะส่งเสริมท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและการบูรณาการองค์ความรู้ร่วมกันระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ การวิจัยนี้เป็นรูปแบบการวิจัยและพัฒนา วิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมใช้เครื่องมือเป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม ซึ่งผ่านการตรวจสอบค่า IOC จากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่าน โดยเลือกกลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจง มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ 1) บุคลากรในสถานศึกษา จำนวน 6 คน 2) นักเรียน จำนวน 5 คน 3) ผู้ปกครองจำนวน 3 คน และ 4) บุคลากรหน่วยงานราชการในพื้นที่ จำนวน 6 คน รวมจำนวน 20 คน ในการวิเคราะห์ผลการวิจัย ใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและสรุปในภาพรวม ทั้งนี้ในงานวิจัยนี้ ได้ผ่านการพิจารณารับรองจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒแล้ว ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบการจัดการเรียนรู้การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยยุวมัคคุเทศก์ สามารถจำแนกออกเป็น 4 ขั้นหลัก 14 ขั้นย่อย ได้แก่ ขั้นหลักที่ 1 วิเคราะห์ความจำเป็น ประกอบด้วย 1) ประชุมกับผู้เชี่ยวชาญ 2) ประชุมกับพื้นที่ และ 3) ประชุมกับแหล่งฝึก ขั้นหลักที่ 2 ร่างและออกแบบ ประกอบด้วย 1) ร่างโครงการวิจัย และ 2) ออกแบบแผนการเรียนรู้ ขั้นหลักที่ 3 ฝึกประสบการณ์ ประกอบด้วย 1) สมัครและคัดเลือก 2) อบรมเชิงปฏิบัติการ 3) ฝึกประสบการณ์ และ 4) ประเมินผลโครงการ ขั้นหลักที่ 4 สรุปผล ประกอบด้วย 1) ถอดบทเรียน 2) วิเคราะห์ผล 3) สร้างแนวทางส่งเสริม และ 4) สรุปผล และ 2) แนวทางส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม โดยใช้การบูรณาการร่วมกับภาคส่วนต่าง ๆ จำนวน 3 แนวทาง ได้แก่ 1) การสร้างสำนึกร่วม 2) การสร้างกลุ่มส่งเสริมวัฒนธรรม และ 3) การสร้างกลไกความร่วมมือเชิงพื้นที่