รูปแบบการปฏิบัติงานนมแม่ และอนามัยแม่และเด็ก ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการปฏิบัติงานนมแม่ และอนามัยแม่และเด็กของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) การวิจัยเชิงผสมผสานแบบขั้นตอนเชิงสำรวจครั้งนี้แบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษารูปแบบการปฏิบัติงาน กลุ่มผู้ให้ข้อมูลเป็น อสม.ดีเด่น จำนวน 4 คน ซึ่งได้จากการคัดเลือกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลที่มีข้อมูลตรงตามประเด็นการวิจัยมากกว่าปกติ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกได้ค่าความตรงตามเนื้อหาระหว่าง 0.67 - 1.00 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยการตรวจสอบสามเส้า และ 2) การประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการปฏิบัติงาน กลุ่มตัวอย่างเป็น อสม. จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน ซึ่งได้จากการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง โดยกลุ่มทดลองเข้าร่วมกิจกรรมตามรูปแบบการปฏิบัติงาน ส่วนกลุ่มควบคุมดำเนินการปกติ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามได้ค่าความตรงตามเนื้อหาระหว่าง 0.67 - 1.00 และมีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.98 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา Paired samples t-test และ Independent samples t-test ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการปฏิบัติงานประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การสำรวจและวิเคราะห์ปัญหานมแม่ และอนามัยแม่และเด็ก 2) การสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับนมแม่ และอนามัยแม่และเด็ก 3) การดูแลสุขภาพของหญิงตั้งแต่ระยะก่อนตั้งครรภ์ ระยะตั้งครรภ์ และระยะหลังคลอด 4) การดูแลสุขภาพของเด็ก 5) การส่งเสริมและสนับสนุนงานนมแม่ และอนามัยแม่และเด็ก และ 6) การสร้างการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย เมื่อนำรูปแบบการปฏิบัติงานไปทดลองใช้ พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยการปฏิบัติงานสูงกว่าก่อนทดลองและสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05