ปัญหาทางกฎหมายในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ในการดำเนินคดีอาญาในชั้นพนักงานสอบสวน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ในคดีอาญาโดยเฉพาะในชั้นพนักงานสอบสวน โดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักเกณฑ์การรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ทั้งในกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ รวมถึงการวิเคราะห์และเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงกฎหมายให้เหมาะสมยิ่งขึ้น การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้วิธีการวิเคราะห์จากเอกสารเป็นสำคัญ ซึ่งมีการเปรียบเทียบหลักกฎหมายสากลและหลักกฎหมายที่ใช้บังคับในปัจจุบัน บทความทางวิชาการ งานสารานิพนธ์ วิทยานิพนธ์ วารสารกฎหมายต่าง ๆ ตลอดจนคำพิพากษาที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อสรุปและข้อเสนอแนะในการบังคับใช้กฎหมายของประเทศไทยต่อไป ผลการศึกษาพบว่า พยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มีบทบาทสำคัญในการพิสูจน์ความผิดหรือความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหาในคดีซับซ้อน โดยยึดหลักศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และการพิจารณาที่เป็นธรรมและไม่ละเมิดสิทธิของบุคคลที่เกี่ยวข้อง อย่างไรก็ตาม พบปัญหาในการรวบรวมหลักฐานในชั้นสอบสวน ซึ่งขาดขั้นตอนที่ชัดเจนและไม่มีการแบ่งแยกประเภทกลุ่มตัวอย่างร่างกาย นอกจากนี้ กฎหมายปัจจุบันกำหนดให้ใช้บทสันนิษฐานที่เป็นผลร้ายต่อผู้ต้องหาเฉพาะคดีที่มีโทษจำคุกเกินสามปี ทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมในการบังคับใช้กฎหมาย เมื่อเปรียบเทียบกับต่างประเทศ พบว่า ทุกประเทศให้ความสำคัญกับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ในกระบวนการยุติธรรม แต่แตกต่างกันในวิธีการเก็บหลักฐาน ดังนั้น ควรปรับปรุงกฎหมายโดยกำหนดขั้นตอนการเก็บหลักฐานให้ชัดเจน แบ่งประเภทหลักฐานเป็นภายในและภายนอกของร่างกายตามหลักสากล และปรับฐานความผิดทางอาญาที่ต้องใช้หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ให้เหมาะสม รวมถึงยกเลิกบทสันนิษฐานที่เป็นผลร้ายแก่บุคคลเพื่อความเป็นธรรม