ภูมิทัศน์ภาษาในแหล่งท่องเที่ยวของเทศบาลนครเชียงใหม่: ย่านนิมมานเหมินท์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการใช้ภาษาและหน้าที่ของภูมิทัศน์ภาษาบนป้ายสาธารณะในย่านนิมมานเหมินท์ เขตเทศบาลนครเชียงใหม่ โดยใช้กรอบแนวคิดภูมิทัศน์ภาษา (Language Landscape) เป็นกรอบทฤษฎีหลัก งานวิจัยนี้โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ในเชิงปริมาณ ผู้วิจัยดำเนินการสำรวจภาคสนามโดยถ่ายภาพป้ายสาธารณะในพื้นที่ศึกษา จำนวนทั้งสิ้น 731 ป้าย ซึ่งเป็นประชากรและกลุ่มตัวอย่างในงานวิจัยนี้ จากนั้นจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบไฟล์ดิจิทัล เพื่อนำมาจำแนกประเภทตามรูปแบบการใช้ภาษาและวิเคราะห์หน้าที่ของภาษาบนป้ายแต่ละประเภท จากนั้นคำนวณจำนวนและร้อยละของแต่ละรูปแบบการใช้ภาษาและหน้าที่ด้วยสถิติเชิงพรรณนา เพื่อแสดงแนวโน้มและลักษณะภาพรวมของภูมิทัศน์ภาษาในพื้นที่ ขณะเดียวกันในเชิงคุณภาพผู้วิจัยได้วิเคราะห์ข้อความบนป้ายแต่ละประเภทอย่างละเอียด โดยพิจารณาถึงบริบททางสังคมและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า ในรูปแบบการใช้ภาษา ป้ายส่วนใหญ่เป็นป้ายทวิภาษาพบ จำนวน 339 ป้าย คิดเป็นร้อยละ 46.83 รองลงมา คือ ป้ายภาษาเดียวพบ จำนวน 281 ป้าย คิดเป็นร้อยละ 38.82 และป้ายพหุภาษาพบ จำนวน 111 ป้าย คิดเป็นร้อยละ 14.35 ในด้านหน้าที่ป้ายมีหน้าที่ให้ข้อมูลพบ จำนวน
682 ป้าย คิดเป็นร้อยละ 93.29 รองลงมา คือ ป้ายที่มีหน้าที่เชิงสัญลักษณ์พบ จำนวน 49 ป้าย คิดเป็นร้อยละ 6.71 ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า ภาษาบนป้ายมีบทบาทสำคัญในการสะท้อนโครงสร้างทางสังคม นโยบาย อำนาจทางภาษา และการสร้างอัตลักษณ์ ทั้งยังเป็นประโยชน์ต่อการกำหนดนโยบาย การอนุรักษ์อัตลักษณ์ท้องถิ่น
และเป็นแนวทางการออกแบบป้ายสำหรับชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในอนาคต