การศึกษาแนวทางการจัดหมวดหมู่ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงอาหาร สู่การยกระดับการท่องเที่ยวเชิงอาหารของชุมชนไทยสู่ความยั่งยืน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงอาหารของชุมชนในประเทศไทย และ วิเคราะห์การจัดหมวดหมู่ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงอาหารเพื่อพัฒนาฐานข้อมูลที่มีโครงสร้างและส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลเอกสารเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอาหารที่เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญของเศรษฐกิจการท่องเที่ยวไทย โดยอาศัยความหลากหลายของวัตถุดิบท้องถิ่นและมรดกวัฒนธรรมอาหารเพื่อสร้างประสบการณ์ที่แตกต่างแก่ผู้มาเยือน และการจัดหมวดหมู่ผลิตภัณฑ์เชิงอาหารอย่างเป็นระบบตามคุณลักษณะเชิงประสบการณ์และผลกระทบด้านความยั่งยืน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้ประกอบการใน 11 ชุมชน
ที่มีศักยภาพจาก 5 ภูมิภาคของประเทศไทย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสนทนากลุ่ม และแบบสังเกตการณ์ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม การสังเกตการณ์ขณะจัดกิจกรรมเชิงอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงอาหารของชุมชนในประเทศไทยประสบการณ์ด้านการท่องเที่ยวเชิงอาหาร สามารถจำแนกออกเป็น 4 หมวดหมู่ ได้แก่ 1) เส้นทางวัตถุดิบ เน้นการเรียนรู้ที่มาและกระบวนการการผลิตวัตถุดิบ 2) การรับรู้รสชาติอาหารแห่งถิ่น เน้นประสบการณ์การรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้า 3) ประสบการณ์ร่วมสร้างสรรค์อาหาร เน้นการมีส่วนร่วมในการปรุงและสร้างสรรค์อาหาร และ 4) วัฒนธรรมสัมพันธ์ผ่านอาหาร เน้นการใช้อาหารเป็นสื่อถ่ายทอดวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ท้องถิ่น การจัดหมวดหมู่ผลิตภัณฑ์อย่างมีระบบนี้สนับสนุนแนวคิด “การขับเคลื่อนอุปสงค์ด้วยการพัฒนาอุปทาน” สามารถนำไปสู่การวางกลยุทธ์ทางการตลาด พัฒนาฐานข้อมูล และเชื่อมโยงอุปสงค์ของนักท่องเที่ยวกับทรัพยากรของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งเสริมผลให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนทั้งในเชิงเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2559). รายงานภาวะเศรษฐกิจการท่องเที่ยว ไตรมาสที่ 4 ปี 2559. กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. เรียกใช้เมื่อ 28 กันยายน 2567 จาก https://www.m-society.go.th/ewtadmin/ewt/mso_web/article_attach/18951/20524.pdf
กองกลยุทธ์การตลาด. (2566). สถานการณ์การท่องเที่ยวตลาดในประเทศปี 2565. TAT Review Magazine. เรียกใช้เมื่อ 1 ตุลาคม 2567 จาก https://tatreviewmagazine.com/article/situation2022-domestic/
ณิชมน ภมร และพัชรี ตันติวิภาวิน. (2563). การจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านวัฒนธรรมอาหารพื้นบ้านภาคเหนือตอนบนของไทย. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ (Rangsit Journal of Global Business and Social Responsibility), 6(2), 87-98.
ธนาคารกรุงไทย. (2567). Krungthai COMPASS เปิด 6 เทรนด์ท่องเที่ยวยุคใหม่ ดึงดูดนักท่องเที่ยวศักยภาพสูง สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจกว่า 1.35 แสนล้านบาท. เรียกใช้เมื่อ 10 ตุลาคม 2567 จาก https://krungthai.com/th/krungthai-update/news-detail/2895
บัณฑิต อเนกพูนสุข. (2560). Food on the Move. จุลสารวิชาการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, 3(1), 8-19.
ปัญชา พจชมานะวงศ์ และคณะ. (2562). บทบาทของวัฒนธรรมอาหารการกินกับการพัฒนาเมืองแห่งอาหารการกินด้วยแนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์: กรณีของกรุงเทพมหานคร. วารสารสถาบันแปซิฟิก (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 5(2), 420-432.
สุดแดน วิสุทธิลักษณ์. (2558). การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์: แนวทางใหม่ในการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์. เรียกใช้เมื่อ 24 กันยายน 2567 จาก https://socanth.tu.ac.th/wp-content/uploads/2017/08/suddan-2558.pdf
Baum, T. (2019). Bridging the gap: making research “Useful” in food, tourism, hospitality and Events. In S. Beeton, & A. Morrison (Eds.), The Study of Food, Tourism, Hospitality and Events: 21st Century Approaches (pp. 157-166). Singapore: Springer.
Carvalho, M. et al. (2021). Co-creative tourism experiences: A conceptual framework and its application to food & wine tourism. Tourism Recreation Research, 48, 668-692. https://doi.org/10.1080/02508281.2021.1948719
Chaigasem, T. & Jecan, M. (2021). A Conceptual Framework of Gastronomy Tourism Development Focusing on Cultural Heritage Values in Maha Sarakham Province. Journal of Psychology and Education, 58(1), 5828-5841.
Duxbury, N. et al. (2020). Creative Tourism Development Models towards Sustainable and Regenerative Tourism. Sustainability, 13(1), 2-17.
Ellis, A. et al. (2019). What is food tourism? Tourism Management, 68(2018), 250-263.
GlobalData. (2022). Gastronomy tourism market trend and analysis of traveller types, key destinations, challenges and opportunities. Retrieved August 21, 2024, from https://www.globaldata.com/store/report/gastronomy-tourism-trend-analysis/
Okumus, B. et al. (2018). Food and gastronomy research in tourism and hospitality: a bibliometric analysis. International Journal of Hospitality Management, 73(2), 64-74.
Razpotnik, V. N. & Komac, B. (2021). Gastronomy tourism: A brief introduction. Acta Geographica Slovenica, 61(1), 95-105.
Research and Markets. (2022). Global culinary tourism market (2022 to 2027): Industry trends, share, size, growth, opportunity and forecasts. GlobeNewswire. Retrieved August 21, 2024, from https://www.globenewswire.com/news-release/2022/02/02/2377627/28124/en/Global-Culinary-Tourism-Market-2022-to-2027-Industry-Trends-Share-Size-Growth-Opportunity-and-Forecasts.html
Samaddar, K. & Mondal, S. (2024). “Priming tourists with traditional gastronomic delicacies: embracing a responsible approach towards sustainable consumption practice”. Consumer Behavior in Tourism and Hospitality, 19(3), 383-403.
Sosa, M. et al. (2021). Community-Based Tourism through Food: A Proposal of Sustainable Tourism Indicators for Isolated and Rural Destinations in Mexico. Sustainability, 13(12), 6693. https://doi.org/10.3390/su13126693
United Nations World Tourism Organization. (2019). Guidelines for the development of gastronomy tourism. Retrieved August 21, 2024, from https://www.eunwto.org/doi/book/10.18111/9789284420957
