ลักษณะภาษาของภูมินามหมู่บ้านชาวไทใหญ่เมืองเป่าซานมณฑลยูนนาน ประเทศจีน

Main Article Content

เตียว ฉาน
อัญชลี วงศ์วัฒนา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างและความหมายของภูมินามหมู่บ้านชาวไทใหญ่ในเมืองเป่าซาน มณฑลยูนนาน ประเทศจีน โดยศึกษาชื่อหมู่บ้าน จำนวน 235 ชื่อ ผ่านการเก็บข้อมูลจากเอกสารท้องถิ่นและการสัมภาษณ์ชาวไทใหญ่ในพื้นที่ ผลการศึกษา พบว่า ภูมินาม แบ่งออกได้เป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ คำเดี่ยว วลี และประโยค ซึ่งวลีเป็นโครงสร้างที่พบมากที่สุด แสดงให้เห็นถึงความนิยมในการใช้กลุ่มคำที่มีความหมายซับซ้อนและเจาะจงมากยิ่งขึ้นในกระบวนการตั้งชื่อหมู่บ้านของชาวไทใหญ่ ภายในกลุ่มวลียังสามารถจำแนกออกเป็นโครงสร้างย่อย ได้แก่ นามวลี กริยาวลี บุพบทวลี และวิเศษณ์วลี โดยโครงสร้างนามวลี ที่ประกอบด้วย “คำนาม + คำนาม” และ “คำนาม + คำวิเศษณ์” เป็นโครงสร้างที่ปรากฏมากที่สุด ซึ่งบ่งบอกถึงการใช้คำเพื่อแสดงลักษณะ เฉพาะของสถานที่หรือสิ่งสำคัญในพื้นที่นั้น ๆ นอกจากนี้ การวิเคราะห์ในเชิงความหมายของชื่อหมู่บ้าน ยังพบว่า ชื่อเหล่านี้มีความสัมพันธ์ในหลายมิติ ได้แก่ ความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่กับสรรพสิ่ง สรรพสิ่งกับคุณลักษณะ ตลอดจนสิ่งของกับตำแหน่งต่าง ๆ สะท้อนถึงความคิดของชุมชนไทใหญ่ที่เชื่อมโยงอย่างแน่นแฟ้นกับสิ่งแวดล้อม ทรัพยากร ธรรมชาติ และวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมในท้องถิ่น ทั้งในด้านกายภาพและวัฒนธรรม โดยรวมแล้ว ผลการวิจัยครั้งนี้ช่วยให้เข้าใจถึงโครงสร้างภาษาและกระบวนการคิดของชาวไทใหญ่ในการตั้งชื่อหมู่บ้าน อันเป็นการสื่อสารถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น ความผูกพันกับธรรมชาติ และความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่ฝังรากลึกในสังคมไทใหญ่ในมณฑลยูนนานของจีน นอกจากนี้ สามารถช่วยให้เกิดการเรียนรู้และการพัฒนาต่าง ๆ ทั้งในด้านการศึกษา การอนุรักษ์วัฒนธรรม การท่องเที่ยว และการออกแบบที่มีความหมายในระดับท้องถิ่นและในเชิงกว้างขึ้น

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ฉาน เ., & วงศ์วัฒนา อ. (2025). ลักษณะภาษาของภูมินามหมู่บ้านชาวไทใหญ่เมืองเป่าซานมณฑลยูนนาน ประเทศจีน. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 9(7), 395–408. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/JSC/article/view/285708
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

เจียง หยาง. (2560). โครงสร้างวากยสัมพันธ์ของชื่อภูมินามในชุมชนชาวไทใหญ่. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานวิจัย ภาษาและวัฒนธรรมท้องถิ่นแห่งเอเชีย.

เฉิน หยาง. (2564). การวิเคราะห์โครงสร้างทางไวยากรณ์ของชื่อหมู่บ้านชาวไทใหญ่: กรณีศึกษาเมืองเป่าซาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ซุน หวัง. (2563). การเปลี่ยนแปลงของภาษาไทใหญ่ในบริบทของโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์วิจัยภาษา ชนกลุ่มน้อย มหาวิทยาลัยมหิดล.

ลี้ อี้หยาง. (2558). การธำรงรักษาภาษาและวัฒนธรรมของชาวไทใหญ่ในมณฑลยูนนาน ประเทศจีน. เชียงใหม่: สถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศันสนีย์ วีระศิลป์. (2541). ภาษาในบริบทสังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์.

สำนักงานการสถิติแห่งเมืองเป่าซาน. (2567). หมู่บ้านของชาวไทใหญ่ ในเมืองเป่าซ่าน มณฑลยูนนาน ประเทศจีน. เรียกใช้เมื่อ 27 มิถุนายน 2568 จาก https://en.wikipedia.org/wiki/Baoshan,_Yunnan

หนาน หยาง. (2561). ลักษณะทางภาษาของชื่อหมู่บ้านชาวไทใหญ่ในเขตเป่าซาน. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยภาษาและวัฒนธรรมแห่งปักกิ่ง.

หวัง เฉิน. (2562). ภูมินามและโลกทัศน์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทในจีนตอนใต้. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

อัญชลี สิงห์น้อย. (2551). คำประสมในภาษาไทย: การศึกษาทางไวยากรณ์และอรรถศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Anderson, B. (1983). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.

Biantun Toponymical Landscape. (2022). Spatiotemporal characteristics and socio-cultural functions of place names in Biantun settlements of Yunnan. Ethnolinguistic Geography Quarterly, 9(3), 55-72.

Tibetan Plateau Toponymy. (2023). Toponymic structure and semantic representation of place names on the Tibetan Plateau. Journal of Minority Languages and Toponymy Studies, 14(2), 88-102.