การศึกษาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างพระสุริยเทพและโลกทัศน์ของ ผู้คนสมัยโบราณเรื่องพระอาทิตย์ตามกรอบแนวคิดสุริยปกรณัม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์การศึกษาสำคัญ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษารวบรวมรูปแบบและลักษณะอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของรูปปั้นพระสุริยเทพที่ปรากฏในเมืองโบราณศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ และ 2) เพื่อวิเคราะห์ความหมายที่แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของพระสุริยเทพที่มีต่อรูปแบบพฤติกรรม ความเชื่อและวิถีปฏิบัติทางสังคมตามกรอบแนวคิดว่าด้วยเรื่องสุริยปกรณัม บทความงานวิจัยนี้ผู้วิจัยดำเนินการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากงานวิจัย บทความวิชาการ รวมถึงเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการลงพื้นที่สำรวจภาคสนามที่จังหวัดเพชรบูรณ์และจังหวัดกรุงเทพมหานคร ในระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2566 - 30 กันยายน 2567 รวมระยะเวลา 1 ปี ผลการวิจัยพบว่า มีการขุดพบเทวรูปพระสุริยเทพในเขตพื้นที่อุทยานประวัติศาสตร์
ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์มากที่สุดในประเทศไทยถึง 4 องค์ ลักษณะเทวรูปแต่ละองค์มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่สามารถเชื่อมโยงและสะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลความเชื่อของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูที่มีต่อพระพุทธศาสนาในสังคมไทยมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ จากการศึกษานี้ผู้วิจัยสามารถวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของพระสุริยเทพในบริบทเมืองโบราณศรีเทพได้ว่า เทพปกรณัมพระสุริยะเปรียบเหมือนตัวแทนของศูนย์กลางของอำนาจเหนือจักรวาลที่ส่งอิทธิพลต่อชะตาชีวิตของทุกสรรพชีวิตบนโลก เป็นเทพที่มีความสำคัญต่อโลกทัศน์เรื่องชนชั้นและสร้างความชอบธรรมให้แก่ผู้นำในการทำหน้าที่ปกครองชาวบ้านในชุมชนโบราณศรีเทพ นอกจากนี้ พระสุริยเทพยังเป็นสัญลักษณ์สำคัญที่แสดงให้เห็นร่องรอยจุดเริ่มต้นแห่งการเชื่อมต่อความเชื่อที่ผสมผสานกันระหว่างศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูและพระพุทธศาสนาในบริบทสังคมไทยที่ยังคงดำรงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน