ความสามารถในการแข่งขันและปัจจัยที่ส่งผลต่อการส่งออกข้าวไทย ในช่วงปี 2550-2566 ด้วยกรอบ Diamond Model

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาความสามารถในการแข่งขันด้านการส่งออกข้าวของประเทศไทย โดยเปรียบเทียบกับประเทศเวียดนาม และ (2) วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อปริมาณการส่งออกข้าวไทยไปยังตลาดโลกและประเทศจีน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสม โดยวิเคราะห์ความสามารถในการแข่งขันด้านการส่งออกข้าวผ่านกรอบ Diamond Model และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อปริมาณการส่งออกข้าวไทยด้วยแบบจำลองถดถอยพหุคูณ วิธี Prais-Winsten AR(1) จากข้อมูลทุติยภูมิแบบอนุกรมเวลา รายไตรมาส ตั้งแต่ไตรมาสที่ 1 ปี 2550 ถึงไตรมาสที่ 4 ปี 2566 ผลการศึกษาความสามารถในการแข่งขันด้านการส่งออกข้าวของประเทศไทย โดยเปรียบเทียบกับประเทศเวียดนาม พบว่า ประเทศไทยได้เปรียบด้านต้นทุนทางการเงิน โครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งและโลจิสติกส์และเทคโนโลยีการผลิต อีกทั้งสามารถใช้โอกาสจากการระงับการส่งออกข้าวของอินเดียในการขยายส่วนแบ่งตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ขณะที่เวียดนามได้เปรียบด้านแรงงาน ทั้งในแง่จำนวนและต้นทุนต่ำ มีผลผลิตต่อพื้นที่สูง และมีความก้าวหน้าในการพัฒนาสายพันธุ์ข้าวรวมถึงบทบาทเชิงรุกของรัฐในการเจรจาข้อตกลงการค้าเสรี (FTA) กับประเทศคู่ค้า และผลการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อปริมาณการส่งออกข้าวไทยไปยังตลาดโลกและประเทศจีน พบว่า ดัชนีผลผลิตข้าวของไทยเป็นปัจจัยที่มีผลต่อปริมาณการส่งออกข้าวไปยังตลาดโลกและประเทศจีนในทิศทางเดียวกัน ในขณะที่ผลิตภัณฑ์มวลรวมของโลกส่งผลต่อปริมาณการส่งออกข้าวของไทยไปยังตลาดโลกในทิศทางบวก ดังนั้น การเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตข้าวจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเสริมสร้างขีดความสามารถในการส่งออกข้าวของไทย