การสร้างสรรค์ละครหุ่นสำหรับเด็กเพื่อสร้างจิตสำนึกถึง ปัญหาขยะในทะเลบางแสน
คำสำคัญ:
ละครหุ่น, ศิลปะเพื่อสิ่งแวดล้อมบทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง การสร้างสรรค์ละครหุ่นสำหรับเด็กเพื่อสร้างจิตสำนึกถึงปัญหาขยะบนหาดและในทะเลบางแสน มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์และจัดแสดงละครหุ่นสำหรับเด็กเพื่อปลูกจิตสำนึกให้เด็กตระหนักถึงปัญหาขยะที่ลงไปสู่ท้องทะเล สำหรับเด็กช่วงอายุ 7-12 ปี โดยมีความประสงค์ให้กลุ่มเป้าหมายได้เห็นผลงานด้านศิลปะกับสิ่งแวดล้อม (การแสดงละครหุ่น) ที่มุ่งให้ตระหนักรู้และกระตุ้นให้เกิดความเข้าใจว่าเกิดอะไรกับสิ่งที่เรากระทำบ้างที่เป็นผลกระทบมายังทะเลบางแสน และจะทำอย่างไรได้บ้างที่จะช่วยให้พื้นที่นี้ดีขึ้นในช่วงวัยของตน การวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยใช้การวิจัยปฏิบัติการแสดง ผลการวิจัยพบว่าผู้วิจัยเลือกใช้วัสดุเพื่อสร้างหุ่นจากวัสดุที่ถูกทิ้งเป็นขยะจากชายหาดบางแสนที่นำมาผลิตเพื่อให้ผู้ชมตามกลุ่มเป้าหมายได้เกิดการสังเกตว่าสิ่งเหล่านี้เป็นผลที่ทำให้เรา
ที่เป็นคนในพื้นที่เห็นผลที่เกิดขึ้นกับชายหาดนั้นมากจากขยะใกล้ตัวของเรา โดยเลือกวัสดุในการจัดสร้างละครมาจาก 2 แหล่ง คือ 1) ขยะที่คัดเลือกมาจากชายหาดบางแสน และ 2) ขยะที่มาจากขยะบ้านที่คัดเลือกสภาพวัสดุที่เหมาะสมในการผลิตหุ่น ผู้วิจัยใช้กรอบแนวคิดในการออกแบบการแสดงเพื่อผู้ชมสามารถมีส่วนร่วมกับการแสดงได้ใกล้ชิด สร้างพื้นที่ให้ผู้ชมสามารถพูดคุยโต้ตอบกับตัวหุ่นได้ง่าย ผู้วิจัยทำงานร่วมกับผู้ช่วยศาสตราจารย์คอลิด มิดำในการเขียนบทและกำกับการแสดง การสร้างบทละครหุ่นเรื่อง ป.ปลา ปวดท้อง ผู้เขียนบทคำนึงถึงแนวทางการสื่อสารตัวบทและการสร้างจิตสำนึกจึงได้ออกแบบและการสร้างกิจกรรมเพื่อกระตุ้นให้เกิดการรับรู้ (Perception) ความทรงจำ (Memory) ความมีเหตุผล (Reasoning) และการใช้ปัญญา (Intellect) รวมถึงองค์ประกอบด้านที่ความรู้สึก (Affection) ของผู้ชมในขณะชมการแสดงด้วยการสร้างตัวละครที่เป็นสัตว์ทะเลที่เป็นที่รู้จักของกลุ่มผู้ชม จดจำง่าย ผู้ชมสามารถรับรู้ เชื่อมโยงและมีประสบการณ์ร่วมกันได้โดยไม่ต้องผ่านการตีความลึกซึ้งหรือซับซ้อน กิจกรรมที่ออกแบบเพื่อการสร้างความสนใจ การกระตุ้นการเรียนรู้และการมีส่วนร่วมในการแสดงจนผู้ชมกลุ่มทดลองมีความสนุกและร่วมลุ้นชะตากรรมของปลาฉลามโจโจ้ซึ่งเป็นตัวละครเอก เมื่อผู้ชมรู้สึกผูกพันกับตัวละครและเรื่องราวที่ได้รับก็มีแนวโน้มที่จะนำความรู้ไปใช้จริง
เอกสารอ้างอิง
กัญญาพัชร เกตุแก้ว. (2565). รูปแบบการปลูกจิตสำนึกคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยเชิงพุทธบูรณาการสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายโรงเรียนบรรหารแจ่มใสวิทยา 1. ดุษฎีนิพนธ์. พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ชลนิศา ชุติมาสนทิศ. (2563). การพัฒนาชุดกิจกรรมศิลปะเพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย. วิทยานิพนธ์. ครุศาสตรมหาบัณฑิต. คณะครุศาสตร์. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พรรัตน์ ดำรุง. (2547). การละครสำหรับเยาวชน. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พรรัตน์ ดำรุง. (2557). ละครประยุกต์ การละครเพื่อการพัฒนา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.