แนวทางการบัญญัติสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี ไว้ในรัฐธรรมนูญของประเทศไทย
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสำคัญและแนวคิดของการบัญญัติสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีไว้ในรัฐธรรมนูญ ในฐานะที่เป็นสิทธิมนุษยชนประการหนึ่งที่รัฐควรเคารพ ปกป้อง และส่งเสริมให้เกิดบรรลุผล การศึกษานี้มุ่งวิเคราะห์แนวคิดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี รวมถึงแนวทางการรับรองสิทธินี้ในกฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม และศึกษาแนวทางการบัญญัติสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีไว้ในรัฐธรรมนูญ เพื่อทำการส่งเสริมการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อม
ที่ดีไว้ในรัฐธรรมนูญของประเทศไทย การวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ โดยอาศัยการวิเคราะห์บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ หนังสือ ตำราและเอกสารทางวิชาการ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ข้อค้นพบของงานวิจัยพบว่า การบัญญัติสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี ได้รับการยอมรับภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศว่า เป็นกฎหมายสิทธิมนุษยชนสากลอย่างเป็นทางการแล้ว มีสถานะถูกยอมรับใช้ควบคู่ไปกับสิทธิมนุษยชนสากลอื่นๆ แต่ในรัฐธรรมนูญของไทย ยังไม่มีการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีไว้ในกฎหมายรัฐธรรมนูญโดยตรง อีกทั้งสิทธิในสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ในรัฐธรรมนูญมักบัญญัติเพียงสิทธิในเชิงกระบวนการ ยังไม่บัญญัติสิทธิในเชิงเนื้อหาให้เกิดความครบถ้วนตามหลักการสากลแต่อย่างใดผลการวิจัยพบว่า เพื่อดำเนินการให้มีความสอดคล้องกับความเป็นสากลและแสดงออกถึงความมีอารยะของประเทศไทย จึงควรที่จะดำเนินการเพื่อรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีซึ่งเป็นสิทธิมนุษยชนสากล เพื่อเป็นการช่วยให้สิทธิของประชาชนในการดำรงชีวิตในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและยั่งยืนเกิดขึ้นในประเทศไทย อีกทั้งยังเป็นแสดงออกว่า ประเทศไทยได้กำหนดนโยบายว่าจะปฏิบัติตามและมีความจริงจัง ในการดำเนินนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมตามที่ประชุมสมัชชาสหประชาชาติ (UNGA) เรียกร้องให้รัฐต่าง ๆ ยกระดับความพยายามในการประกันการดำเนินการเพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงสภาพแวดล้อมที่สะอาด มีสุขภาพดีและยั่งยืน ดังนั้น ประเทศไทยจึงควรผลักดันให้มีการบัญญัติ
สิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีในรัฐธรรมนูญ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการรับรองสิทธิของประชาชน ในฐานะประธานแห่งสิทธิให้มีโอกาสที่จะดำรงชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดีให้เกิดขึ้นจริง
Downloads
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กอบกุล รายะนาคร. (2549). พัฒนาการของหลักกฎหมายสิ่งแวดล้อมและสิทธิชุมชน. เชียงใหม่สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
เขตไทย ลังการ์พินธุ์. (2560). สิทธิในสิ่งแวดล้อมในรัฐธรรมนูญของประเทศไทย. วารสารนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร, 10(1), 47-61.
คนึงนิจ ศรีบัวเอี่ยมและคณะ. (2560). โครงการวิจัยเรื่อง “ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม
อย่างยั่งยืน”. https://lms.nhrc.or.th/Document/Fulltext/F09686.pdf
คนึงนิจ ศรีบัวเอี่ยมและคณะ. (2564). หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับ “สิทธิในสิ่งแวดล้อม” (Right to Environment) และ “สิทธิที่จะหายใจอากาศสะอาด” (Right to
Breathe Clean Air) ของประชาชน. รพี 2564 คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. https://thailandcan.s3.ap-southeast-
amazonaws.com/pdf/ebooks/หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับ%20สิทธิในสิ่งแวดล้อม.pdf
ปวริศร เลิศธรรมเทวี. (2559). สิทธิด้านสิ่งแวดล้อมกับรัฐธรรมนูญ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์นิติธรรม.
ปวริศร เลิศธรรมเทวี. (2558). หลักและทฤษฎีสิ่งแวดล้อมในกฎหมายระหว่างประเทศ. วารสารนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 44(2), 443 – 467.
ปวริศร เลิศธรรมเทวี. (2560). แนวทางการรับรองสิทธิด้านสิ่งแวดล้อมในรัฐธรรมนูญของประเทศไทย. วารสารสถาบันพระปกเกล้า, 15(1), 35-60.
สุรศักดิ์ บุญเรือง. (2565). กฎหมายกับการอนุรักษ์ธรรมชาติ: หลักทั่วไปและการอนุรักษ์ป่าไม้ (เล่ม 1, พิมพ์ครั้งที่ 1). โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน
คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ. (2565). เอกสารเผยแพร่ความรู้ว่าด้วยสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีและตราสารด้านสิ่งแวดล้อมในระดับภูมิภาค.
https://lms.nhrc.or.th/Document/Fulltext/F05638.pdf
David R Boyd. (2012). the environmental rights revolution: A global study of constitutions, human rights, and the environment (Law &
Society). UBC Press.
David R Boyd. (2017). the rights of nature: A legal revolution that could save the world (2nd ed.). ECW Press.
Germanwatch. (2025). Climate Risk Index 2025.
https://www.germanwatch.org/sites/default/files/2025-02/Climate%20Risk%20Index%202025.pdf
United Nation. (2023). A What is the Right to a Healthy Environment?
Environment.pdf