การอนุรักษ์ทรัพยากรดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียง ตามหลักพระพุทธศาสนาในจังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

              บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการอนุรักษ์ทรัพยากรดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดนครราชสีมา 2) ศึกษาสภาพปัญหาการอนุรักษ์ทรัพยากรดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดนครราชสีมา และ 3) เสนอรูปแบบการอนุรักษ์ทรัพยากรดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงตามหลักพระพุทธศาสนาในจังหวัดนครราชสีมา โดยได้ลงพื้นที่ในการสัมภาษณ์ และจัดสนทนากลุ่ม จำนวน 48 รูป/คน ในพื้นที่ 4 อำเภอ คือ อำเภอโชคชัย อำเภอหนองบุญมาก อำเภอครบุรี และอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา เพื่อเก็บรวมรวมข้อมูลในการวิเคราะห์และสังเคราะห์

             ผลการวิจัยพบว่า

             การอนุรักษ์ทรัพยากรดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดนครราชสีมา พบว่า 1) กลุ่มเกษตรอินทรีย์วิถีคนละลมใหม่พัฒนา อำเภอโชคชัย มีการทำเกษตรแบบโบราณ 2) กลุ่มเกษตรอินทรีย์แบบวิถียั่งยืน อำเภอหนองบุญมาก มีการทำเกษตรแบบปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 3) กลุ่มเกษตรทฤษฎีใหม่เปลี่ยนวิถีชีวิตเป็นเกษตรอินทรีย์ อำเภอครบุรี มีการทำเกษตรแบบ โคก หนอง นา และ 4) กลุ่มหมู่บ้านอินทรีย์ อำเภอวังน้ำเขียว มีการอนุรักษ์ทรัพยากรดินและชุมชนจะปรับปรุงดินให้มีแร่ธาตุ

             สภาพปัญหาการอนุรักษ์ทรัพยากรการดินของกลุ่มภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดนครราชสีมา พบว่า 1) สภาพปัญหาทรัพยากรมนุษย์ขาดความร่วมมือ ไม่มีความเสียสละ ไม่เห็นความสำคัญของการทำเกษตรอินทรีย์ 2) สภาพปัญหาด้านภัยธรรมชาติเกิดจากภัยแล้ง ฝนไม่ตก ดินเสื่อมคุณภาพ แห้งแล้ง ดินจะขาดความสมบูรณ์ การยุบตัวของดิน และการชะล้างหน้าดิน 3) สภาพปัญหาด้านชุมชน บางชุมชนยังไม่เข้าร่วมหรือทำกิจกรรม ยึดติดทำแบบเก่าและนายทุนผูกขาด และ 4) สภาพปัญหาด้านสังคม การเลื่อมล้ำของสังคม ขาดที่ดินทำกิน ระบบนายทุนเข้ามาครอบครอง

             รูปแบบการอนุรักษ์ดินด้านทรัพยากรมนุษย์ควรยึดหลักหิริ-โอตตัปปะ เพราะเป็นหลักธรรมสำหรับคุ้มครองโลก  ประชาชนในชุมชนจะได้มีความละอายหรือเกรงกลัวต่อการกระทำสิ่งไม่ดี และเพื่อป้องกัน รูปแบบการอนุรักษ์ดินด้านทรัพยากรธรรมชาติ ป้องกันมนุษย์ทำลายธรรมชาติหรือทรัพยากรดินให้เสียหาย รูปแบบการอนุรักษ์ดินด้านชุมชนถือเอาหลักหิริ-โอตตัปปะเป็นหลักธรรมที่สามารถอยู่ร่วมกันในชุมชน ทั้งนี้ยังเป็นการเตือนสติบุคคลในชุมชนไม่ให้เกิดการทำลายดิน เพื่อป้องกันเกิดความขัดแย้งในชุมชน และรูปแบบการอนุรักษ์ดินด้านสังคม ถือเป็นการอยู่ร่วมกันในสังคมดีงามที่มีกิจกรรมร่วมกัน เป็นการเคารพกติการของอยู่ร่วมกันในสังคม