การศึกษาเปรียบเทียบมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาทกับปรัชญานิทเช่

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษามนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) ศึกษามนุษย์ในปรัชญานิทเช่ 3) เปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต่างของมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาทกับปรัชญานิทเช่ ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสาร และนำเสนอข้อมูลในรูปแบบการเขียนเชิงพรรณนา
          ผลการวิจัยพบว่า
          1. มนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท หมายถึง ผู้มีใจสูง ผู้ประเสริฐ ธรรมชาติและลักษณะของมนุษย์ คือ ขันธ์ 5 ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มนุษย์มี 5 ประเภท ได้แก่ 1) มนุษย์สัตว์นรก 2) มนุษย์เปรต 3) มนุษย์สัตว์ดิรัจฉาน 4) มนุษย์แท้ ๆ 5) มนุษย์เทวดา มนุษย์แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ 1) ระดับปุถุชน 2) ระดับกัลยาณชน 3) ระดับอริยชน เป้าหมายสูงสุดของมนุษย์มี 3 ขั้น 1) ขั้นต่อหน้า 2) ขั้นเลยตาเห็น 3) ขั้นสูงสุด
          2. มนุษย์ในปรัชญานิทเช่ หมายถึง เจตจำนงที่จะมีอำนาจ มี 2 ประเภท คือ 1) ประเภททาส 2) ประเภทนาย แบ่งเป็น 3 ระดับ คือ 1) ระดับทาส 2) ระดับนาย  3) ระดับอภิมนุษย์ ธรรมชาติและลักษณะของมนุษย์ “เห็นแก่ตัว” มีกิเลสอยู่เบื้องหลังทั้งหมด แนวทางสู่ความเป็นอภิมนุษย์ เขาใช้สัญลักษณ์เด็กพัฒนาจิตวิญญาณสู่อภิมนุษย์ เป้าหมายสูงสุดชองมนุษย์พัฒนาจากพวกทาส (เลว) ปรับปรุงเป็นดี (นาย) จากดีมาเป็นตัวของตัวเอง (อภิมนุษย์)
          3. ความเหมือนและความแตกต่าง 1) มนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ ผู้มีใจสูง มนุษย์นิทเช่ คือ อภิมนุษย์ แตกต่างกันที่พุทธปรัชญาแบ่งมนุษย์ไว้ 5 ประเภท แยกออกเป็น 3 ระดับ ส่วนมนุษย์นิทเช่ มี 2 ประเภท แบ่งมนุษย์ไว้ 3 ระดับ ธรรมชาติและลักษณะของมนุษย์ในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ ขันธ์ 5 ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มีลักษณะปรากฏขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป นิทเช่เห็นว่า ธรรมชาติมนุษย์ คือ พลังอำนาจของกิเลส แสดงออกมาในลักษณะ “เห็นแก่ตัว” แตกต่างที่พุทธปรัชญามุ่งกำจัดกิเลสในใจมนุษย์ ส่วนปรัชญานิทเช่มุ่งใช้พลังกิเลสพัฒนามนุษย์ เป้าหมายสูงสุดของมนุษย์ในพุทธปรัชญามี 3 ขั้น คือ ขั้นต่อหน้า ขั้นเลยตาเห็น ขั้นสูงสุด ส่วนนิทเช่พัฒนาจากพวกเลวมาเป็นดีสู่อภิมนุษย์ ข้อแตกต่าง คือ พุทธปรัชญามีเป้าหมายที่ พระอรหันต์ ส่วนปรัชญานิทเช่ มีเป้าหมายที่อภิมนุษย์