พระธรรมเทสนาอุณหิสสวิชัยคัมภีร์ใบลานอักษรขอมภาษาขแมร์: คุณค่าในเชิงวรรณกรรมและต่อพิธีกรรมสะเดาะเคราะห์ต่ออายุชุมชนอีสานใต้

บทคัดย่อ

             บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอคุณค่าที่ปรากฏในพระธรรมเทสนาอุณหิสสวิชัยคัมภีร์ใบลานอักษรขอมภาษาขแมร์ในเชิงวรรณกรรมและต่อพีธีกรรมสะเดาะเคราะห์ต่ออายุชุมชนอีสานใต้ ความเป็นมาคัมภีร์ใบลานนี้ไม่ระบุชื่อผู้แต่ง วัน เดือน ปี ในการแต่ง ปัจจุบันถูกเก็บอยู่ที่วัดชัยมงคลมุนีวาส ตำบลตรมไพร อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ ลักษณะคำประพันธ์ เป็นแบบร้อยแก้วประเภทวรรณกรรมพระพุทธศาสนาผสมผสานกับวรรณกรรมคำสอนสอน กลวิธีการแต่งแบบเรียบง่ายไม่ซับซ้อน สำนวนภาษาแบบบรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร อุปมาโวหาร สาธกโวหาร และเทศนาโวหาร
               เรื่องย่อได้เล่าถึงพระพุทธเจ้าเสด็จไปแสดงพระอภิธรรม 7 คัมภีร์ บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ มีเทพบุตรตนหนึ่งชื่อ “สุปติทิตเทพบุตร” รู้ว่าอีก 7 วัน ตนเองจะหมดบุญจุติจากสวรรค์ไปเกิดในรก พ้นจากนรกก็มาเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน และเกิดเป็นมนุษย์ตาบอด หูหนวก เมื่อรู้เช่นนั้นก็มีจิตหดหู่ จึงเข้าไปทูลขอให้พระอินนทร์ช่วยแต่ไม่สามารถช่วยได้พระอินทร์จึงนำสุปติทิตเทพบุตรเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า ทูลเรื่องราวทั้งหมดให้ทรงทราบ พระพุทธเจ้าได้ตรัสถึงบุพกรรมของสุปติทิตเทพบุตรให้ทราบและแสดง“อุณหิสสวิชยถาคา” พร้อมตรัสว่าหากเทพทั้งหลายอยากมีอายุยืนยาวให้สวดสาธยายคาถานี้ และในคัมภีร์ใบลานฉบับนี้ได้มีการบันทึกเกี่ยวกับระเบียบการทำพิธีกรรมต่ออายุไว้ด้วย
             แนวคิดและจุดมุ่งหมายของผู้เขียนที่ฝากไว้ คือ ให้เว้นปฏิบัติหลักธรรมฝ่ายอกุศลมูลและให้ปฏิบัติตามหลักธรรมฝ่ายกุศลมูล จุดมุ่งหมาย คือเพื่อเป็นเครื่องมือเผยแผ่พระพุทธศาสนาและเป็นเครื่องมือประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อในพระพุทธศาสนา คุณค่าพระธรรมเทสนาอุณหิสสวิชัยฯ คือ มีคุณค่าด้านวรรณศิลป์ ด้านเนื้อหา ด้านสังคม และด้านการประยุกต์ใช้ในพิธีกรรมสะเดาะเคราะห์ต่ออายุชุมชนอีสานใต้