แนวทางการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการพัฒนาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

             การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ 2) ศึกษาหลักพุทธธรรมที่ใช้ในการพัฒนาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ และ 3) ศึกษาการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการพัฒนาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพภาคสนาม โดยศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลจากพระไตรปิฎก เอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง แล้วนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาเชิงวิเคราะห์
             ผลการวิจัยพบว่า
             1. สภาพปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอ ลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ พบว่า เป็นอุปสรรคสำหรับการเดินทางไปข้างนอก ส่วนปัญหาสุขภาพทางจิตมีความวิตกกังวล รู้สึกเครียดง่ายเนื่องจากปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงได้ยาก ขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง และปัญหาสุขภาพทางสังคมคืออยู่ในสภาพยากจน
             2. หลักพุทธธรรมที่ใช้ในการพัฒนาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอ ลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ได้แก่ 1) บุญกิริยาวัตถุ 3 เป็นหลักธรรมสำหรับทำความดีมี 3 ประการ คือ 1.1) การให้ทานหรือการเสียสละ 1.2) การรักษาศีลหรือการสำรวมระวัง และ 1.3) การเจริญภาวนาหรือพิจารณาตามความเป็นจริง 2) หลักไตรลักษณ์ หรือเครื่องกำหนดให้รู้ถึงความจริงของสภาวธรรมทั้งหลาย คือ 2.1) อนิจจัง ความเป็นของไม่เที่ยง 2.2) ทุกขัง ความเป็นทุกข์หรือความเป็นของคงทนอยู่มิได้ และ 2.3) อนัตตา หรือความไม่ใช่ตัวตน และ 3) หลักภาวนา 4 หรือหลักการพัฒนาให้บุคคลเจริญ ได้แก่ 3.1) กายภาวนาหรือพัฒนากาย 3.2) ศีลภาวนาหรือพัฒนาความประพฤติ 3.3) จิตภาวนาหรือพัฒนาจิต และ 3.4) ปัญญาภาวนาหรือพัฒนาปัญญา
             3. แนวทางการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการพัฒนาชีวิตของผู้สูงอายุ ชาวตำบลหนองโดน อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ พบว่า ผู้สูงอายุสามารถเข้าใจเรื่องบุญกริยาวัตถุ 3 ประการ กล่าวคือ ทาน ศีล และภาวนา ว่าเป็นคำสอนของพระพุทธศาสนา ซึ่งชักจูงชาวพุทธให้เข้าใจพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง แต่การลงมือทำเป็นเรื่องยาก เพราะต้องวุ่นวายอยู่กับครอบครัวและความเป็นอยู่มีปัญหาหลายอย่าง นำหลักไตรลักษณ์ คือความเปลี่ยนแปลง ความทนได้ยาก และความไม่มีตัวตน มาปรรับใช้ในการดำเนินชีวิตได้อย่างเหมาะสมทั้งทางด้านกาย ด้านจิตใจ และด้านสังคม ส่วนหลักภาวนา 4 กล่าวคือ กายภาวนา ศีลภาวนา จิตภาวนา และปัญญาภาวนา บางส่วนเป็นเรื่องทำอยู่เป็นประจำ แต่บางอย่างต้องทำต่อเนื่องและต้องใช้ปัญญาพิจารณาอย่างละเอียด และเชื่อว่าหากดำเนินตามหลักธรรมคำสอนเหล่านี้อย่างถูกต้อง ผู้สูงอายุสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข และสังคมก็สามารถอยู่ร่วมกันอย่างผาสุก