การอยู่ร่วมกันอย่างสันติด้วยหลักพุทธธรรม กรณีศึกษาชุมชนทอผ้าบ้านหนองคูใหญ่ อำเภอบึงบูรพ์ จังหวัดศรีสะเกษ
คำสำคัญ:
สาราณียธรรม 6, การอยู่ร่วมกันอย่างสันติ, ความยั่งยืน, ชุมชนทอผ้าบ้านหนองคูใหญ่บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และนำเสนอแนวทางการอยู่ร่วมกันอย่างสันติด้วยหลักพุทธธรรม ด้วยการประยุกต์ใช้หลักสาราณียธรรม 6 ได้แก่ เมตตากายกรรม เมตตาวจีกรรม เมตตามโนกรรม สาธารณโภคี ศีลสามัญญตา และทิฏฐิสามัญญตา เพื่อช่วยลดความขัดแย้ง เสริมสร้างความสามัคคี และความไว้วางใจในสังคม อันจะนำไปสู่การอยู่ร่วมกันอย่างสมดุลและการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย ผลจากการศึกษา พบว่า การอยู่ร่วมกันอย่างสันติถูกมองว่าเป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยเปลี่ยนความหลากหลายทางวัฒนธรรม ความเชื่อ และวิถีชีวิต ให้เป็นพลังสร้างสรรค์มากกว่าจะเป็นเงื่อนไขของความขัดแย้ง แม้สังคมไทยเผชิญปัญหาซับซ้อนทั้งด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และความมั่นคงทางสังคม แต่หากมีการยอมรับและเคารพซึ่งกันและกัน ความแตกต่างเหล่านี้ย่อมก่อให้เกิดความสมดุลที่เกื้อกูลต่อการพัฒนาความยั่งยืน ขณะเดียวกัน ความสงบสุขที่เกิดขึ้นยังเอื้อต่อการสร้างนวัตกรรมจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น ชุมชนทอผ้าบ้านหนองคูใหญ่ อำเภอบึงบูรพ์ จังหวัดศรีสะเกษ ที่สามารถยกระดับผลิตภัณฑ์ดั้งเดิมสู่สินค้าร่วมสมัย ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์วัฒนธรรมและสร้างรายได้อย่างมั่นคง ดังนั้น บทความนี้จึงก่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ในเชิงพุทธปรัชญาและสังคม โดยชี้ให้เห็นว่าหลักสาราณียธรรม 6 ไม่เพียงเป็นแนวทางเชิงนามธรรมทางศาสนา แต่สามารถประยุกต์ใช้เป็นกลไกเชิงปฏิบัติในการจัดการความขัดแย้ง สร้างทุนทางสังคม และเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนได้จริง
เอกสารอ้างอิง
กฤษณ ธาดาบดินทร์ และพระมหาจีรวัฒน์ กนฺตวณฺโณ. (2565). อริยสัจกับการแก้ปัญหาในสังคมไทย. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, 5(2), 249-260.
ธันย์นิชา วิโรจน์รุจน์ และคณะ. (2561). ความมั่นคงทางจิตใจ : ลดความเสี่ยงช่วยแก้ปัญหาสังคม. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 5(2), 141-150.
บุญวัฒน์ บุญทะวงศ์. (2563). สันติภาพ : เป้าหมายสำคัญของการอยู่ร่วมกันในสังคม. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์, 4(1), 115-124.
พระครูพุทธเจติยาภิมณฑ์ (อภิชิต พุทฺธสโร). (2567). การสร้างชุมชนสันติสุขด้วยหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 11(4), 163-173.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2559). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 34). กรุงเทพฯ: มูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต).
พระมหานำเกียรติ วิสุทฺโธ. (2564). การบริหารจัดการชุมชนสร้างสรรค์ตามหลักสาราณียธรรม 6. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 8(3), 14-24.
โพธิ์พงศ์ ฉัตรนันทภรณ์. (2566). การพัฒนานวัตกรรมหม้อย้อมผ้าเพื่อเพิ่มศักยภาพของชุมชนสู่เศรษฐกิจชุมชนในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารมนุษยสังคมสาร (มสส.), 21(1), 83-104.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สมภพ จูโล่ห์ และพุฒิธร จิรายุส. (2567). การพัฒนาด้านสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์กร. วารสารการจัดการและการพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 11(1), 285-295.
สมภพ ระงับทุกข์ และสุกิจ ชัยมุสิก. (2567). การสร้างนวัตกรรมเพื่อความยั่งยืน : บทบาทของชุมชนในการแก้ไขปัญหาสังคม. วารสารนวัตกรรมสังคมศาสตร์, 1(5), 45-54.
สังข์วาล เสริมแก้ว และคณะ. (2563). จริยธรรมของการอยู่ร่วมกันในสังคม. วารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์, 3(1), 103-118.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กองพัฒนาข้อมูลและตัวชี้วัดสังคม. (2568). ภาวะสังคมไทยไตรมาสสอง ปี 2568. สืบค้น 3 กันยายน 2568, จาก https://www.nesdc.go.th/wordpress/wp-content/uploads/2025/08/1.-publisher_q2-68.pdf
สิทธิโชค ปาณะศรี และคณะ. (2561). พหุวัฒนธรรมในมุมมองของปรัชญาหลังนวยุค. วารสารเซนต์จอห์น, 21(28), 31-46.
สุรพล ศรีวิทยา. (2558). หลักนิติธรรมกับการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ โดยแนวทางพุทธวิถีในสังคมไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 3(2), 20-28.
อภิชาต สถิตนิรามัย. (2565). รัฐธรรมนูญ การกระจายอำนาจและการมีส่วนร่วมของประชาชน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เดือนตุลา.
อานันท์ กาญจนพันธ์. (2555). พหุวัฒนธรรมในบริบทของการเปลี่ยนผ่านทางสังคมและวัฒนธรรมในบทความแนวคิดชาตินิยมกับพหุวัฒนธรรม. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.


