การอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัดในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
คำสำคัญ:
การอนุรักษ์, สถาปัตยกรรม, อำเภอบางปะอินบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสภาพทั่วไปของการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัด 2. ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัด และ 3. นำเสนอการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัดในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยระเบียบวิธีวิจัยเป็นแบบผสมวิธี การวิจัยเชิงปริมาณโดยแบบสอบถามที่ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.97 จากกลุ่มตัวอย่าง 194 รูป สถิติที่ใช้คือค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ การวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 10 รูป หรือคน โดยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพทั่วไปของการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัดในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พบว่า โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (=4.53, S.D.=0.50) 2. ปัจจัยที่ส่งผลต่อการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัดในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พบว่า หลักการบริหาร 4M มีอิทธิพลต่อการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ร้อยละ 86.2 และหลักอิทธิบาท 4 มีอิทธิพลต่อการอนุรักษ์สถาปัตยกรรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ร้อยละ 73.5 และ 3. การอนุรักษ์สถาปัตยกรรมของวัดในอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พบว่า 3.1 ด้านการดูแลรักษา 3.2 ด้านการปกป้องคุ้มครอง 3.3 ด้านการเสริมความมั่นคง และ 3.4 ด้านการใช้ประโยชน์ การติดตามความเสียหายและทบทวนแผนงานเป็นการเอาใจใส่และปกป้องสถาปัตยกรรม หากพบความชำรุดจะซ่อมแซมหรือเสริมโครงสร้าง ใช้วัสดุใกล้เคียงของเดิม ดำเนินการอย่างเป็นระบบและโปร่งใส และกรณีสร้างใหม่ต้องคำนึงถึงประโยชน์ในการใช้สอย โดยผ่านการประชุมร่วมกับหน่วยงานและชุมชน เพื่อให้สถาปัตยกรรมคงทนถาวร
เอกสารอ้างอิง
ธธนา กมลนรากิธรักษา และสุพิชชา โตวิวิชญ์. (2565). ความสัมพันธ์ระหว่างการมีส่วนร่วมของประชาชนกับการอนุรักษ์และพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารวิจัยราชภัฏพระนคร สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 17(1), 248-265.
ธนุตม์ น้อยพานิช. (2567). ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของบุคลากรสาธารณสุข อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารวิชาการรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 6(2), 46-57.
นิพนธ์ พฤกษากิจ. (2564). การจัดการทรัพยากรเพื่อการอนุรักษ์วัด (พิมพ์ครั้งที่ 4). พระนครศรีอยุธยา: สำนักการพิมพ์กรุงศรีอยุธยา.
พระครูสมุห์โกศล พทฺธสีโล และพระสุธีวีรบัณฑิต (โชว์ ทสฺสนีโย). (2568). การบริหารจัดการงานสาธารณูปการของวัดในอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 8(2), 43-54.
พระครูสมุห์พูลสวัสดิ์ ฐิตสีโล. (2565). การอนุรักษ์พุทธสถานของวัดในอำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารการบริหารนิติบุคคลและนวัตกรรมท้องถิ่น, 8(3), 99-112.
พระครูสิทธิปัญญากร (ทองลอย ธนปญฺโญ) และคณะ. (2566). แนวทางการอนุรักษ์โบราณสถานทางพระพุทธศาสนาของพระสังฆาธิการในจังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารวิจยวิชาการ, 6(1), 15-28.
พระครูสุกิจพัฒนวิธาน (เอนก นิมฺมโท). (2565). การบริหารจัดการเพื่อการอนุรักษ์ประติมากรรมภายในวัด อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารการบริหารนิติบุคคลและนวัตกรรมท้องถิ่น, 8(4), 119-132.
พระมหาเดชาธร สุภชโย และศิริโรจน์ นามเสนา. (2564). การมีส่วนร่วมของพระสงฆ์ในการอนุรักษ์เมืองมรดกโลกหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. วารสารวิจัยวิชาการ, 4(2), 41-48.
พระมหาทองทวี ชินวํโส. (2567). รูปแบบการอนุรักษ์พุทธสถานของวัดในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาอย่างยั่งยืน. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 8(1), 109-126.
พระเมธีวัชรญาณบัณฑิต (ชินภัทร ฉินฺนาลโย) และประเสริฐ ธิลาว. (2568). การพัฒนาการจัดการศาสนสถานของวัดเพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดราชบุรี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 8(3), 81-92.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สมคิด บางโม. (2545). องค์การและการจัดการ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: วิทยพัฒน์.
สันติ เล็กสุขุม. (2555). ศิลปะสุโขทัย (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
สำนักงานเจ้าคณะอำเภอบางปะอิน. (2563). บัญชีสำรวจพระภิกษุสามเณร ประจำปี 2563 (อัดสำเนา). พระนครศรีอยุธยา: สำนักงานเจ้าคณะอำเภอบางปะอิน.
สุดารัตน์ ประมุท. (2568). ประสิทธิภาพการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในอำเภอกาญจนดิษฐ์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 8(5), 126-139.
สุภัทรา แสงเดือน. (2561). วัดในอำเภอบางปะอินและบทบาททางประวัติศาสตร์. ปทุมธานี: สำนักการพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สุรพล สุยะพรหม และสุทธิรัก ศรีจันทร์เพ็ญ. (2553). ระเบียบวิธีวิจัยทางการจัดการ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.


