Khao Dok Rai: Food Wisdom and Relationship with Social Institutions in Sakom Subdistrict, Chana District, Songkhla Province
Main Article Content
Abstract
This study investigates Khao Dok Rai, a local dish from Sakom Subdistrict, Chana District, Songkhla Province, focusing on two aspects: (1) its representation of local food wisdom and (2) its relationship with various social institutions. A qualitative research approach was employed, which combined documentary review with fieldwork methods such as observation, interviews, and focus group discussions. The findings indicate that Khao Dok Rai reflects local food wisdom in two dimensions: the composition of traditional meal sets and the local knowledge embedded within the community. It also functions as a spatial and cultural identity marker for Sakom Subdistrict. Moreover, the dish is closely linked to six types of social institutions: family, economic, political-administrative, religious, educational-social learning, and recreational institutions. These institutions play roles in preserving knowledge, generating economic value, shaping food security policies, fostering social cohesion, promoting local awareness and pride, and creating communal spaces. In conclusion, Khao Dok Rai serves not only as a local culinary practice but also as a medium that embodies community wisdom, culture, and social relationships through active participation in the transmission and preservation of local knowledge within families, across the community, and beyond.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลที่ตีพิมพ์ลงในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้เขียนซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อต้องอ้างอิงวาสาร
References
จารุณี วรรณศิริกุล. (2562). เรื่องเล่าประวัติศาสตร์บนเส้นทางอาหาร. วารสารวิชาการนิเทศสยามปริทัศน์, 15(19), 166-167.
เฉลียว ฤกษ์รุจิพิมล, สุริชัย หวันแก้ว, และสุรพร เสี้ยนสลาย. (2547). การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการบริหารการพัฒนา (พิมพ์ครั้งที่ 2). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ผจงจิตต์ อธิคมนันทะ. (2543). การเปลี่ยนแปลงสังคมและวัฒนธรรม. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ณัฐพร ไข่มุก และ อรอุษา สุวรรณประเทศ. (2563). จากภูมิปัญญาพื้นบ้านสู่สํารับอาหารเพื่อการท่องเที่ยว: กรณีศึกษาชุมชนบ้านทุ่งหลวง อําเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย และชุมชนบ้านวังวน อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย. วารสารการวิจัยเพื่อพัฒนาชุมชน, 13(1), 109-127.
ธนวิทย์ ลายิ้ม, จริยา บุรพกุศลศรี, สุรีย์รัตน์ เอมพรหม, ศศิธร สิงขรอาจ, ภัทรภร ภควีระชาติ, ธณัฐพล เวียงสิมมา, และอมลณัฐ ค้ายาดี. (2565). ภูมิปัญญาอาหารท้องถิ่นจังหวัดชัยนาท: การพัฒนาสำรับชัยนาท. วารสารคหเศรษฐศาสตร์, 65(2), 58-73.
ธีรนุช ฉายศิริโชติ. (2565). เรื่องราวและองค์ความรู้เกี่ยวกับอาหารภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอาหารในจังหวัดตราด. วารสารวัฒนธรรมอาหารไทย, 4(2), 31-46.
ปวิธ ตันสกุล. (2563). แนวทางการส่งเสริมอาหารพื้นถิ่นเพื่อการท่องเที่ยวเชิงอาหารกรณีศึกษาชุมชนขนาบนาก อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารการจัดการมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์, 9(1), 81-92.
พุทธิดา กิจดำเนิน. (2567). การสร้างความทรงจำผ่านอาหาร: การศึกษาความทรงจำ, พื้นที่และผัสสะ. วารสารสังคมศาสตร์, 20(1), 263-283.
วชิรวิทย์ เดชบุญ และปริญญา สร้อยทอง. (2568). กิจกรรมการเรียนรู้เชิงประสบการณ์บนฐานชุมชนเพื่อพัฒนาพลเมืองตื่นรู้ ด้านวัฒนธรรมอาหารถิ่นลับแล ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนต้น. Journal of Buddhist Education and Research, 11(3), 103-116.
วิฆเนศวร ทะกอง และอรวรรณ ศิริสวัสดิ์ อภิชยกุล. (2566). การสื่อสารอัตลักษณ์อาหารประจำท้องถิ่นจันทบุรีในบริบทการท่องเที่ยว. วารสารราชพฤกษ์, 21(2), 160-174.
สัญญา สัญญาวิวัฒน์. (2551). สังคมวิทยาองค์การ (พิมพ์ครั้งที่ 3). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Assmann, S. (2024). Culinary heritage in Asia: National and regional identities–Reflections from the field. Routledge Open Research, 3(6),6. https://doi.org/10.12688/routledgeopenres.18143.1.
Belasco, W. (2008). Food: The key concepts. Oxford: Berg.
Chang, K. C. (1977). Food in Chinese culture: Anthropological and historical perspective. New Haven: Yale University Press.
Grigorieva, A., & Protassova, E. (2025). Integrating International Foodways and the Dominant Language Constellation Approach in Language Studies. Education Sciences, 15(6), 765.
Kavitha, K., & Ravi, G. R. (2024). Culinary heritage as a sustainable tourism product: A review. Gastronomic Sustainability Solutions for Community and Tourism Resilience, 60-76.
McKinley, C. E. (2023). Take care of your families, take care of one another: Indigenist families and foodways. Family relations, 72(5), 2371-2389.
Watson, J., & Caldwell, M. (2005). The cultural politics of food and eating. Oxford: Basil Blackwell.
