ความหลากหลายทางชีวภาพเชิงพื้นที่ที่มีผลต่อการสร้างความมั่นคงทางอาหาร ของกลุ่มชาติพันธุ์อาศัยในพื้นที่บริเวณที่ลุ่มแม่น้ำ ในจังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

                บทความนี้เสนอเกี่ยวกับการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพเชิงพื้นที่ที่มีผลต่อการสร้างความมั่งคงทางอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยในพื้นที่บริเวณที่ลุ่มแม่น้ำของกลุ่มชาติพันธุ์จีน ญวน และไท โดยใช้การวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Research (PAR)) ระหว่างนักวิจัยและกลุ่มผู้รู้ในกลุ่มชาติพันธุ์และการวิจัยแบบสหวิทยาการ (Transdisciplinary) โดยเฉพาะในเรื่องของการผลิตอาหารและการสร้างความมั่นคงทางอาหาร

            ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มชาติพันธุ์ญวน มีวิถีการผลิตอาหาร ใช้ภูมิปัญญาด้านอาหารเวียดนามในชุมชนวัดโรมันคาทอลิก เป็นการผสมผสานระหว่างกลุ่มเวียดนามอพยพและภูมิปัญญาพื้นเมืองของจันทบุรี อาหารของเวียดนาม เป็นอาหารที่มีรสชาติจืด ไม่นิยมอาหารที่มีรสจัด ส่วนประกอบของอาหารสามารถหาได้ในบริเวณโดยรอบ อาทิ ปลาและผัก กลุ่มชาติพันธุ์ชาวจีน วิถีการผลิตอาหารไม่ปรับตัวมากเนื่องจากมีความคล้ายคลึงกันทางสภาพทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมและความเชื่อทางศาสนา ดังนั้นอาหารจึงมีข้าวและปลาเป็นอาหารหลัก เป็นการผสมผสานทางวัฒนธรรม มีการใช้ข้าวผลิตเส้นก๋วยเตี๋ยว เรียกว่า “เส้นจันท์” มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นและเป็นสินค้าส่งออกสำคัญ วิถีการผลิตอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไท ดั้งเดิม มีอาหารทะเลเป็นสำคัญ ส่วนผลต่อการสร้างความมั่นคงทางอาหาร พบว่าเกิดจากนโยบายการพัฒนาของรัฐส่วนกลาง การเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงทางอาหารในมิติด้านความพอเพียง

            ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย

1. ภาครัฐส่วนกลางควรมีการส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรที่เป็นฐานการผลิตอาหารที่สำคัญ โดยเฉพาะทรัพยากรการผลิตในระดับชุมชนบนพื้นฐานของการให้สิทธิแก่ชุมชนในการจัดการ และการพัฒนาแหล่งทรัพยากรทางอาหารด้วยตัวของชุมชนเอง


2. ภาครัฐในระดับท้องถิ่นควรมีการส่งเสริมการผลิตอาหารที่พึ่งพาความหลากหลายเชิงพื้นที่ผ่านวัฒนธรรมประเพณีภายในชุมชน ซึ่งจะช่วยให้วัฒนธรรมการผลิตอาหารดำรงอยู่ และเป็นการช่วยรักษาทรัพยากรทางธรรมชาติในพื้นที่