การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาภูมิปัญญาผ้าทอพื้นบ้านสู่นวัตกรรมชุมชน ตามแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ กรณีศึกษาชุมชนชาวบรู บ้านท่าล้ง ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาภูมิปัญญา ผ้าทอพื้นบ้านของชาวบรู บ้านท่าล้ง ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี และเพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนานวัตกรรมจากผ้าทอพื้นบ้านของชาวบรู การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้แนวคิดหลักคือ เศรษฐกิจสร้างสรรค์ ซึ่งผู้วิจัยเลือกใช้เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบบันทึกการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมเพื่อเก็บข้อมูลจากกลุ่มเป้าหมายในการวิจัยคือ ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน และกลุ่มอาชีพผ้าทอพื้นบ้าน จำนวน 20 คน ผลการศึกษาพบว่า ด้านกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาภูมิปัญญาผ้าทอพื้นบ้านของชาวบรูบ้านท่าล้ง พบกระบวนการมีส่วนร่วม 5 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การสำรวจภูมิปัญญาผ้าทอพื้นบ้าน 2) การจัดเวทีชุมชนเพื่อระดมความคิดเห็น 3) การจัดอบรมเพื่อพัฒนาทักษะการเย็บผ้าให้กับคนในชุมชน 4) การมีส่วนร่วมกับชุมชนในการผลิตนวัตกรรมจากผ้าทอไทยบรู และ 5) การจัดเวทีคืนความรู้สู่ชุมชน ด้านแนวทางการพัฒนานวัตกรรมจากผ้าทอพื้นบ้านของชาวบรูบ้านท่าล้งมีแนวทางในการพัฒนาผ้าทอ 3 ลักษณะ คือ 1) การจัดสรรอุปกรณ์เพื่อเพิ่มกำลังการผลิตให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ 2) การจัดหาวิทยากรเพื่ออบรมการใช้จักรอุตสาหกรรมในการเย็บผ้า และการแปรรูปผลิตภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านให้มีความหลากหลายภายใต้แนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ และ 3) การสร้างผลิตภัณฑ์ต้นแบบจากผ้าทอพื้นบ้านที่คงไว้ซึ่งอัตลักษณ์ของชาวไทยบรู 2 กลุ่ม ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ประเภทหมวกมี 3 แบบ คือ หมวกทรงบักเกต หมวกทรงทิวลิป และหมวกทรงดอกไม้ ส่วนผลิตภัณฑ์ประเภทกระเป๋ามี 3 แบบ ได้แก่ กระเป๋าผ้าทรงกลม กระเป๋าผ้าทรงรี และกระเป๋าผ้าทรงเหลี่ยม
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลที่ตีพิมพ์ลงในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้เขียนซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารมนุษย์กับสังคมก่อน
เอกสารอ้างอิง
กอบชัย รัฐอุบล และ มานิตย์ โศกค้อ. (2560). เรื่องเล่า ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นกับการสร้างพลังชุมชนของชาวบรูบ้านท่าล้งและบ้านเวินบึก อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 8(ฉบับพิเศษ): 463-480.
จิตรกร โพธิ์งาม. (2536). โลกทัศน์ของชาวบรู บ้านเวินบึก อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาไทศึกษา, คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม].
จุรีวรรณ จันพลา และคณะ. (2559). การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ผ้าทอไทยทรงดำ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มตามแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์. Veridian E-Journal Silpakorn University, 9(2): 82-98.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2553). แม่น้ำโขง: จากต้าจู-ล้านช้าง-ตนเลธม ถึงกิ๋วล่อง (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2554). คติชนกับชนชาติไท. มหาสารคาม: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล. (2548). ภูมิปัญญาไทย-ภูมิปัญญาเทศ. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
พนัส ดอกบัว. (2552). เครือญาติข้ามพรมแดนรัฐชาติของกลุ่มชาติพันธุ์บรู บ้านท่าล้ง ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศาสตร์และการพัฒนา, คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี].
พงศ์ธาดา กีรติเรขา. (2562). การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าขาวม้าสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์: กรณีศึกษากลุ่มผ้าทอพื้นเมืองกำเนิดเพชร ตำบลเมือง อำเภอเมือง จังหวัดเลย. วารสารพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต, 7(3): 239-248.
พวงแก้ว พรพิพัฒน์. (2553). เศรษฐกิจสร้างสรรค์. วารสารเศรษฐกิจและสังคม, 47(4): 6-12.
ยุพา อุทามนตรี. (2539). ประเพณีพิธีกรรมของชาวบรูบ้านเวินบึก ตำบลโขงเจียม อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาไทศึกษา, คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม].
วัฒนะ จูฑะวิภาต. (2555). ผ้าทอกับวิถีชีวิตคนไทย. กรุงเทพฯ: รายงานการวิจัย คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
ศิราพร ณ ถลาง. (2543). คติชนวิทยา: จากคติชนสู่ชาวบ้านและชาวเมือง. วารสารภาษาและวรรณคดี, 17(1): 78-94.
ศิราพร ณ ถลาง. (2556). “คติชนสร้างสรรค์”: บทปริทัศน์บริบททางสังคมและแนวคิดที่เกี่ยวข้อง. วารสารอักษรศาสตร์, 42(2): 1-74.
สมใจ ศรีหล้า. (2550). กลุ่มชาติพันธุ์ข่า-บรู: การสร้างและการปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง, 3(1): 73-113.
สุนทร วรหาร และ มานิตย์ โศกค้อ. (2557). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการรักษาสืบทอดวรรณกรรมพื้นบ้านของชาวบรู บ้านเวินบึก อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี. รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.).
เสาวลักษณ์ อนันตศานต์. (2543). ทฤษฎีคติชนและวิธีการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2552). รายงานการศึกษาเบื้องต้นเศรษฐกิจสร้างสรรค์ The creative economy, กรุงเทพฯ: บี.ซี.เพรส.
อคิน รพีพัฒน์. (2547). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพฯ: ศูนย์การศึกษานโยบายสาธารณสุข.
อาคม เติมพิทยาไพสิฐ. (2553). กิจกรรมปรับกระบวนทัศน์ของประเทศสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: กระทรวงการต่างประเทศ.
อิษฏ์ ปักกันต์ธร. (2550). วิถีชีวิตความเชื่อในงานสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นชาวบรู: ศึกษาเปรียบเทียบชาวบรูในพื้นที่จังหวัดหนองคาย มุกดาหาร และอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น, คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร].
Hawkins, J. (2001). The creative economy: how people make money from ideas. London: Penguin Press.
Lisk, F. (1985). Popular Participation in Planning for Basic Needs: Concepts, Methods and Practices. Hants: Gower.
